Jaki jest związek między niedoczynnością tarczycy a SIBO?

Niedoczynność tarczycy jest powszechną chorobą endokrynologiczną, w której dochodzi do niedostatecznej produkcji hormonów tarczycy. Jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy jest choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Wśród objawów niedoczynności tarczycy wymienia się m.in. dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, w tym zaburzenia trawienia, biegunkę lub zaparcia. Wiele problemów układu pokarmowego łączy się z SIBO, czyli zespołem przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim (ang. small intestinal bacterial overgrowth).

Czym jest SIBO

SIBO pojawia się, gdy dochodzi do zakłócenia mechanizmów kontrolujących namnażanie się bakterii jelitowych w jelicie cienkim. Do czynników ryzyka rozwoju SIBO należą m.in. uszkodzenie bariery kwasowej w żołądku, zaburzenia wydzielania enzymów trzustkowych (np. w przebiegu mukowiscydozy) oraz zaburzenia odporności (np. AIDS). Cechą charakterystyczną SIBO jest zmienny obraz kliniczny. Objawy pochodzą głównie ze strony układu pokarmowego i obejmują: bóle brzucha, wzdęcia, częste odbijanie i biegunki. U pacjentów obserwuje się także spadek masy ciała, objawy niedożywienia oraz zmęczenie. SIBO utrudnia wchłanianie niezbędnych składników pokarmowych, czyli węglowodanów, tłuszczów, białek oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Kto jest najbardziej narażony na SIBO

SIBO najczęściej rozpoznaje się u:

• kobiet
• osób starszych
• pacjentów przyjmujących inhibitory pompy protonowej lub opioidowe środki przeciwbólowe
• pacjentów z chorobami współistniejącymi, takimi jak np.: zespół jelita drażliwego (IBS), twardzina układowa, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, choroby serca, zapalenie trzustki, choroba Parkinsona lub trądziki różowaty

Korzystny skład mikroflory jelitowej odgrywa ważną rolę w utrzymaniu odporności. Zakłócenie równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego jest ściśle powiązane m.in. z otyłością, która należy do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu COVID-19.

Jak SIBO wiąże się z niedoczynnością tarczycy

Do objawów niedoczynności tarczycy zalicza się również zaburzenie trawienia – u pacjentów obserwuje się często znaczące obniżenie motoryki żołądka i przełyku. W przebiegu choroby Hashimoto mogą występować zaburzenia w regularności wypróżnień. Nieprawidłowa perystaltyka przewodu pokarmowego może prowadzić do przerostu bakterii w jelicie cienkim i wystąpienia przewlekłej biegunki. Zmieniona ruchliwość pasażu jelitowego jest jednym z czynników ryzyka rozwoju SIBO.

Zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim może występować u ponad połowy pacjentów z niedoczynnością tarczycy. W jednych z badań prowadzonych na grupie 90 osób (w tym 50 osób z potwierdzoną niedoczynnością tarczycy, pozostałe osoby stanowiły grupę kontrolną) stwierdzono, że znaczna część pacjentów z niedoczynnością tarczycy (54%) ma SIBO.

Podsumowanie

W przypadku osób z przewlekłymi problemami ze strony przewodu pokarmowego w przebiegu niedoczynności tarczycy, warto skierować pacjenta na diagnostykę w kierunku SIBO. W diagnostyce najczęściej wykorzystuje się metody nieinwazyjne, do których zaliczamy wodorowy test oddechowy (HBT, ang. hydrogen breath test). Istotę tego badania stanowi określenie stężenia wodoru w wydychanym powietrzu.

W przebiegu SIBO największe znaczenie ma leczenie choroby podstawowej. Ważna jest również właściwa dieta, która powinna być dostosowana indywidualnie do każdego pacjenta z uwzględnieniem chorób współistniejących, wieku, płci, aktywności fizycznej i masy ciała. W leczeniu żywieniowym dużą rolę odgrywa ograniczenie spożycia produktów, które podlegają fermentacji. Prawidłowo skomponowana dieta powinna być niskowęglowodanowa, wolna od białej rafinowanej mąki, cukru i alkoholu.