Choroba Gravesa-Basedowa

Choroba Gravesa-Basedowa (ChGB) jest chorobą tarczycy o podłożu autoimmunizacyjnym będącą przyczyną nadczynności tarczycy. Za rozwój choroby Gravesa-Basedowa odpowiadają zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego, w wyniku których dochodzi do produkcji autoprzeciwciał skierowanych przeciwko receptorowi TSH (anty-TSHr, TRAb). Przeciwciała te łączą się z receptorem TSH obecnym na powierzchni komórek tarczycy (tyreocytów), wywołując ich nadmierną aktywację i prowadząc do wzmożonego wydzielania hormonów T3 i T4, czyli do nadczynności tarczycy. W konsekwencji spada poziom produkowanego przez przysadkę mózgową TSH.

Pojawienie się przeciwciał TRAb wynika z nie do końca wyjaśnionego upośledzenia mechanizmów immunologicznych. Wiadomo jednak, że pewne czynniki mogą przyczyniać się do rozwoju choroby:

• predyspozycje genetyczne – do genów o udowodnionej roli w rozwoju ChGB zalicza się: HLA-DR3, CTLA-4, PTPN22 i TSH-R
• palenie tytoniu – uważa się, że około 2-krotnie podnosi ryzyko nadczynności tarczycy
• stres – istnieje wiele doniesień o pojawieniu się ChGB po silnym urazie psychicznym
• estrogeny – ChGB 10-krotnie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn i często występuje po porodzie
• duże spożycie jodu w diecie

Choroba Gravesa-Basedowa – objawy

Cechą typową choroby Gravesa-Basedowa jest nawracający przebieg z okresami remisji i zaostrzeń. Osoby w wieku 20–50 lat częściej prezentują typowe objawy nadczynności tarczycy niż osoby starsze, u których choroba może mieć nietypowy przebieg.

Wśród typowych objawów nadczynności tarczycy wymienia się:

• nerwowość
• zmęczenie
• wzmożoną potliwość
• nietolerowanie wysokiej temperatury
• kłopoty ze snem
• „kołatanie” serca
• drżenie rąk
• utratę masy ciała
• zaburzenia miesiączkowania

Chorobie Gravesa-Basedowa mogą towarzyszyć cechy autoimmunologicznego zapalenia tkanek oczodołu lub skóry:

• wole naczyniowe – rozpoznanie wola znacznie ułatwia zdiagnozowanie ChGB, jednak czasem choroba przebiega bez wola
• wytrzeszcz – wysunięcie gałek ocznych poza kostne granice oczodołu
• obrzęk przedgoleniowy – to wynik gromadzenia się substancji śluzowatych pod skórą, najczęściej na przedniej części piszczeli; jest to bardzo charakterystyczny, jednak rzadki objaw ChGB (1–3% przypadków)
• akropachia tarczycowa (zespół EMO) – paliczki końcowe rąk stają się pogrubiałe i zaokrąglone; jeden z najrzadszych objawów (około 0,01% przypadków)

Choroba Gravesa-Basedowa – diagnostyka

Chorobę Gravesa-Basedowa diagnozuje się na podstawie wyników badań hormonalnych, obrazowych tarczycy (USG, scyntygrafia) oraz badania specyficznych autoprzeciwciał. We krwi pacjenta chorującego na chorobę Gravesa-Basedowa obserwuje się najczęściej podwyższony poziom hormonów FT3 i FT4 oraz obniżone stężenie hormonu TSH. Poza tym obecne są w niej specyficzne przeciwciała anty-TSHr (TRAb), skierowane przeciwko receptorom hormonu tyreotropowego wytwarzanego przez przysadkę mózgową.

Warto zaznaczyć, że ChGB może przebiegać jako jawna lub subkliniczna (utajona) nadczynność tarczycy. W tej drugiej zmniejszonemu poziomowi TSH towarzyszą utrzymujące się w normie stężenia FT3 i FT4. W jawnej nadczynności znaczna przewaga wzrostu FT3 nad FT4 jest sygnałem mogącym świadczyć o gorszej odpowiedzi na leczenie.

Autoprzeciwciała w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa

W przebiegu choroby Gravesa-Basedowa we krwi chorych wykrywa się obecność autoprzeciwciał przeciwko receptorowi TSH, czyli TRAb.

Opracowano na podstawie: https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/294796,choroba-gravesa-i-basedowa-przyczyny-objawy-dieta-i-leczenie