W ostatnim czasie zainteresowanie wzbudziła informacja o wprowadzeniu testów (tzw. kasetkowych) w kierunku przeciwciał anty-SARS-CoV-2 do sieci popularnych dyskontów. Dodatni wynik tego badania wskazuje na obecność przeciwciał, co może świadczyć o tym, że mieliśmy w przeszłości kontakt z wirusem SARS-CoV-2. Czy warto wykonywać testy kasetkowe, które są dostępne w niskich cenach w sklepach z żywnością? Co mówi nam wynik takiego badania? Dlaczego lepiej wykonać badanie serologiczne w laboratorium?
Kiedy wykonać test serologiczny w kierunku infekcji SARS-CoV-2
Test serologiczny wykrywający przeciwciała anty-SARS-CoV-2 warto wykonać, jeśli chcesz mieć pewność, że przechorowałeś COVID-19. Najczęściej na takie badanie decydują się ci, którzy mieli kontakt z osobą zakażoną SARS-CoV-2, przypuszczają, że mogli przebyć infekcję bezobjawowo lub łagodnie, oraz ci, którzy mieli objawy grypopodobne, ale nie wykonali testu PCR w kierunku infekcji SARS-CoV-2. Coraz częściej ten test wykonują również osoby zaszczepione przeciw COVID-19, aby sprawdzić odpowiedź organizmu na podany preparat.
Jakie testy służą do diagnostyki serologicznej COVID-19
Na rynku dostępne są dwa rodzaje testów służących do oznaczania przeciwciał anty-SARS-CoV-2 – testy oparte na metodzie ELISA oraz tzw. szybkie testy kasetkowe.
Testy ELISA są powszechnie używane do oznaczania przeciwciał w różnych chorobach zakaźnych, a dzięki określonym warunkom inkubacji oraz dokładnej metodyce badań prowadzonych w wystandaryzowanych laboratoriach dają gwarancję, że wyniki będą wiarygodne. Wykonawszy test ELISA w kierunku przeciwciał przeciwko wirusowi SARS-CoV-2, otrzymasz dokładny wynik, który odzwierciedla poziom przeciwciał w badanej próbce krwi.
Testy kasetkowe przypominają te ciążowe. Wynik takiego badania jest tylko jakościowy, co oznacza, że otrzymasz informację jedynie o tym, czy w badanej próbce są obecne przeciwciała anty-SARS-CoV-2, czy też ich nie ma. Dodatkowo wynik badania musisz odczytać i ocenić samodzielnie na podstawie intensywności wybarwienia linii lub kropki testowej. Niestety wyniki testów kasetkowych często bywają wątpliwe, co utrudnia ich prawidłową interpretację. Co ważne, wynik odczytany po upływie czasu określonego w ulotce należy uznać za nieważny. Podobnie jak w przypadku nieprawidłowej objętości próbki pobranej do testu oraz nieprzestrzegania procedury badania.
Jakie przeciwciała wykrywa się w testach serologicznych
Wirus SARS-CoV-2 posiada wiele różnych białek (antygenów), które podczas infekcji mogą stymulować odpowiedź immunologiczną człowieka i produkcję określonych przeciwciał. Dowiedziono, że tylko niektóre przeciwciała (tzw. neutralizujące) są istotne dla ochrony przed ponownym zakażeniem i świadczą o prawdopodobnej odporności. W związku z tym podczas wyboru testu w kierunku przeciwciał anty-SARS-CoV-2 należy kierować się informacją, jakie dokładnie przeciwciała są wykrywane podczas badania.
Od antygenu wirusa, który jest wykorzystywany w teście, zależy czułość i specyficzność badania, co bezpośrednio wpływa na wiarygodność otrzymanego wyniku. Producenci testów ELISA podają rodzaj zastosowanego antygenu, a czułość i specyficzność testu określają na licznej grupie badanej. W przypadku testów kasetkowych (również tych dostępnych w polskich sklepach) zwykle nie otrzymujemy dokładnych informacji na temat użytego antygenu, a wiarygodność badania jest wątpliwa, gdyż często jest określona na bardzo małej grupie badanej. Niestety ze względu na brak informacji w ulotce dla pacjenta nie wiadomo, jaki dokładnie antygen został zastosowany w testach dostępnych obecnie w dyskontach, a w związku z tym – jakie przeciwciała są wykrywane w tym teście.
Czy zastosowany antygen ma znaczenie
Testy serologiczne do diagnostyki przeciwciał są najczęściej oparte na antygenie S (kolca) lub N (nukleokapsydu) SARS-CoV-2. Najwyższą specyficzność testów gwarantuje zastosowanie jako antygenu podjednostki S1 białka strukturalnego S wirusa SARS-CoV-2. Budowa białka S różni się od analogicznej struktury występującej u innych znanych koronawirusów, dlatego antygen ten gwarantuje zminimalizowanie liczby reakcji krzyżowych. Warto zaznaczyć, że białko S to główny antygen, który jest wykorzystywany w szczepionkach przeciwko COVID-19. Dlatego u osób zaszczepionych dochodzi do syntezy wyłącznie przeciwciał przeciwko białku S i jedynie testy, które zawierają ten antygen, mogą być stosowane do oceny odpowiedzi poszczepiennej.
UWAGA! Obecność we krwi przeciwciał przeciwko białku S wirusa SARS-CoV-2 świadczy o prawdopodobnej odporności.
Niektóre testy są oparte na innym białku, tj. białku N, które buduje nukleokapsyd wirusa SARS-CoV-2. Warto wspomnieć, że u osób zaszczepionych (które nie miały wcześniej kontaktu z SARS-CoV-2) nie dochodzi do syntezy przeciwciał skierowanych przeciwko białku N tego koronawirusa. Ponadto udowodniono, że te przeciwciała nie są tak istotne dla neutralizacji wirusa jak przeciwciała przeciwko białku S.
UWAGA! Wykonując test dostępny w dyskontach, nie dowiesz się, przeciwko jakiemu antygenowi wirusa SARS-CoV-2 wykrywasz przeciwciała. Użyteczność takiego badania jest niska, a Twój lekarz będzie miał problem z prawidłową interpretacją wyniku. Jeśli chcesz zbadać swoją odporność po szczepieniu, nie wykonuj tego testu.
Dlaczego NIE warto kupować testów kasetkowych w dyskontach
Testy kasetkowe dostępne w dyskontach służą do jakościowego oznaczania przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Dodatni wynik takiego testu nie wskaże na fazę infekcji – nie dowiesz się, czy masz aktywne zakażenie i możesz zakażać innych, czy przebyłeś je w przeszłości i zyskałeś prawdopodobną ochronę przed reinfekcją. Ponadto nie dowiesz się, jaki masz poziom przeciwciał. Uniemożliwia to obserwację, jak zmienia się w czasie poziom przeciwciał po przebyciu zakażenia, czyli Twoja prawdopodobna odporność na zachorowanie na COVID-19. Ogranicza to skuteczność i zastosowanie testu.
Szokujące dane na temat testu kasetkowego IgG/IgM
Dostępne dane naukowe dotyczące czułości i swoistości testu kasetkowego Prima Covid-19 IgG/IgM sugerują, że podane w ulotce wartości określające wiarygodność testu zostały zawyżone. Badania przeprowadzone na grupie 739 wolontariuszy wskazują, że czułość i specyficzność testu oszacowaną przez producenta należy zmniejszyć o współczynnik 4–7%. Według autorów badania każdy test należy wykonać co najmniej dwa razy i tylko wyniki podwójnej kontroli powinny być uważane za prawidłowe. Test ten prawdopodobnie wskaże ujemny wynik przy wczesnych stadiach infekcji. W badaniach otrzymano negatywne wyniki w przypadku pacjentów z dodatnim wynikiem testu PCR. Opublikowane badania sugerują, że jest mało prawdopodobne, aby test Prima Covid-19 IgG/IgM dostarczał wiarygodnych informacji dotyczących świeżej ekspozycji na wirusa SARS-CoV-2 ze względu na ewidentną zawodność wykrywania przeciwciał IgM. Na stronie producenta można odnaleźć informację, że te testy kasetkowe oparto na białku nukleokapsydu, co oznacza, że możliwe są reakcje krzyżowe z innymi koronawirusami. Dodatkowo test kasetkowy Prima Covid-19 IgG/IgM nie może służyć do sprawdzania odporności nabytej na drodze szczepienia przeciw COVID-19. Do badania odporności poszczepiennej NIE powinny być stosowane testy serologiczne oparte na białku N wirusa SARS-CoV-2.
Gdzie wykonać wiarygodny test na przeciwciała przeciwko wirusowi SARS-CoV-2
Decydując się na wykonanie testu serologicznego w kierunku zakażenia nowym koronawirusem, najlepiej wybrać badanie typu ELISA przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG, ponieważ utrzymują się one najdłużej. Test EUROIMMUN Anty-SARS-CoV-2 ELISA (IgG) zapewnia wysokospecyficzną detekcję przeciwciał przeciwko temu koronawirusowi. Test oparty jest na białku S, a dokładnie na podjednostce S1 wirusa SARS-CoV-2.
Wiarygodne badanie przeciwciał przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 można wykonać w wybranym laboratorium na terenie całego kraju. Korzystając z wyszukiwarki na górze strony, znajdziesz placówkę najbliżej swojego domu. Pamiętaj, że zawsze konieczna jest interpretacja wyników przez lekarza, który oceni Twój stan zdrowia, objawy oraz przeprowadzi szczegółowy wywiad kliniczny.