Funkcją układu odpornościowego (immunologicznego) jest ochrona organizmu przed szkodliwymi patogenami, takimi jak bakterie, wirusy, grzyby, pierwotniaki. Odbywa się to poprzez produkcję przeciwciał (immunoglobulin), czyli białek mających zdolność identyfikowania i zwalczania czynników chorobotwórczych. Dzięki prawidłowo działającemu układowi odpornościowemu jesteśmy w stanie samodzielnie zwalczać różnorodne infekcje. Czasami jednak, z różnych przyczyn, dochodzi do zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego. Zaczyna on się „mylić” i błędnie identyfikuje komórki i tkanki własnego organizmu jako obce. Wskutek „pomyłki” układu odpornościowego dochodzi do produkcji autoprzeciwciał – przeciwciał, które atakują komórki, tkanki, narządy własnego organizmu. Mechanizm powstawania autoprzeciwciał jest złożony. Ich produkcja może być wynikiem różnych czynników, takich jak genetyczne, środowiskowe (stres, dieta, stosowane leki, zanieczyszczenia środowiska, promieniowanie UV) czy infekcyjne (m.in. wirusowe, bakteryjne), które mogą zaburzać działanie układu odpornościowego.
Autoprzeciwciała mogą prowadzić do uszkodzenia komórek i tkanek, a w konsekwencji do nieprawidłowego funkcjonowania narządów, powodując wystąpienie charakterystycznych objawów chorobowych – taki stan nazywany jest chorobą autoimmunizacyjną (autoimmunologiczną, „z autoagresji”). Choroby o podłożu autoimmunizacyjnym (z obecnością autoprzeciwciał) stanowią szeroką i zróżnicowaną grupę schorzeń, zwykle przewlekłych. W zależności od rodzaju produkowanych autoprzeciwciał, choroby te mogą dotyczyć tylko jednego organu (narządowo swoiste) lub nawet całego organizmu pacjenta (zwane układowymi).
Choroby autoimmunologiczne są bardzo zróżnicowaną grupą schorzeń, zarówno pod względem częstości występowania, objawów klinicznych, jak i przyczyn. Mogą dotyczyć całego organizmu. Wśród nich wymienia się schorzenia:
Znanych jest wiele różnych rodzajów autoprzeciwciał, które związane są z konkretnymi chorobami autoimmunologicznymi. Badanie obecności autoprzeciwciał we krwi pacjenta może pomóc w ustaleniu diagnozy i wdrożeniu odpowiedniego leczenia.