Zespół jelita drażliwego (ang. irritable bowel syndrome, IBS) jest przewlekłą chorobą przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym. IBS objawia się zwykle bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień (biegunkami i zaparciami, które mogą występować naprzemiennie). Choroba nie wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań zagrażających życiu chorego. Natomiast do nieswoistych chorób zapalnych jelit (ang. inflammatory bowel diseases, IBD) zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Są to schorzenia przewlekłe o charakterze autoimmunizacyjnym. Ich cechą charakterystyczną jest występowanie u chorego przewlekłego stanu zapalnego przewodu pokarmowego. W przeciwieństwie do zespołu jelita drażliwego, nieleczone bądź późno rozpoznane IBD może powodować groźne dla życia powikłania.
IBS i IBD w początkowym okresie charakteryzują się podobnymi objawami (bóle brzucha, nadmierne gazy, wzdęcia, biegunki lub zaparcia, zmiana konsystencji stolca), jednakże mają diametralnie różne skutki. Późno rozpoznane lub nieleczone choroby z grupy IBD prowadzą do nieodwracalnych powikłań, zagrażających życiu pacjentów. Z tego względu różnicowanie IBS i IBD stanowi poważne wyzwanie diagnostyczne.
| Zespół jelita drażliwego (IBS) | Nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD) |
|---|---|
| Choroba przewlekła – zaburzenia funkcjonalne układu pokarmowego (głównie jelita grubego) | Choroba przewlekła – występowanie przewlekłych stanów zapalnych jelit |
Badanie stężenia kalprotektyny w kale to nieinwazyjny test do różnicowania poważnych chorób zapalnych jelit (IBD) od zaburzeń funkcjonalnych (IBS). Kalprotektyna pełni rolę wskaźnika intensywności procesu zapalnego w jelitach. W związku z tym, że poziom kalprotektyny w kale jest zdecydowanie wyższy w przebiegu IBD niż w zespole jelita drażliwego, badanie to rekomendowane jest przez NICE (brytyjski Instytut Zdrowia i Opieki, ang. The National Institute for Health and Care Excellence) jako badanie pierwszego wyboru w diagnostyce różnicowej IBS od IBD zarówno u dorosłych, jak i u dzieci (powyżej 4. roku życia). Wykonanie tego badania może pomóc w ukierunkowaniu dalszej diagnostyki pacjenta. Badanie to znajduje również zastosowanie w monitorowaniu skuteczności leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Badanie poziomu kalprotektyny w kale jest narzędziem diagnostycznym pozwalającym na:
Zalety badania stężenia kalprotektyny jako badania pierwszego wyboru w diagnostyce różnicowej IBS od IBD: