Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) to przewlekła choroba zapalna, której postęp prowadzi do bólu kręgosłupa, jego sztywności i deformacji, a co za tym idzie – upośledzenia czynnościowego, w efekcie zaś do niepełnosprawności i znacznego obniżenia jakości życia. Poziom aktywności fizycznej osób chorych jest znacznie niższy niż reszty populacji. Jest to niepokojące, gdyż międzynarodowe towarzystwa naukowe (Assessment of SpondyloArthritis International Society oraz European League Against Rheumatism) uznały ćwiczenia fizyczne za niefarmakologiczną formę terapii ZZSK. Dowiedziono, że kombinacja terapii biologicznej i aktywności fizycznej ma działanie synergistyczne. Prowadzi do zwiększenia elastyczności kręgosłupa oraz siły mięśni, chroni przed powstaniem deformacji, redukuje ból i podnosi jakość życia.
Sport to zdrowie – aktualne nawet w chorobie?
Naukowcy od lat starają się ocenić, jakie korzyści dla chorych na ZZSK niosą różne formy sportu. Tym razem wzięli pod lupę trening pilates. W zagranicznym czasopiśmie medycznym „Journal of Alternative and Complementary Medicine” opublikowano ostatnio wyniki bardzo obiecującego badania pilotażowego, oceniającego efekty rocznego treningu pilates u 11 pacjentów z zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa. Celem obserwacji była ocena wpływu pilatesu na ruchomość kręgosłupa, aktywność choroby oraz zdolności funkcjonalne chorych.
Pilates – nowy trend w rehabilitacji
Pilates to rodzaj ćwiczeń fizycznych, które opierają się kontrolowaniu ruchów, postury oraz oddechów. Ich celem jest relaksacja umysłu i ciała. Zgodnie z założeniami twórcy tego systemu – Josepha Humbertusa Pilatesa, specjalnie dobrane ćwiczenia mają prowadzić do wzmocnienia mięśni przy jednoczesnym odciążeniu kręgosłupa. Inne zakładane korzyści płynące z treningu pilates to uelastycznienie ciała, poprawa postawy oraz obniżenie poziomu stresu. Dzięki temu pilates zyskuje coraz większą popularność w programach rehabilitacji.
Zadziwiające efekty rocznego treningu
Już wcześniej dowiedziono, że pilates prowadzi m.in. do redukcji bólu u pacjentów uskarżających się na dolegliwości dolnego odcinka kręgosłupa. Tym razem naukowcy zbadali długotrwałe efekty regularnego treningu u chorych na ZZSK. Uczestnicy badania trenowali aż dwa razy w tygodniu przez rok.
Aby ocenić skuteczność leczenia ZZSK standardowo stosuje się indeksy:
- BASFI – wskaźnik funkcjonalności
- BASDAI – wskaźnik aktywności choroby
- BASMI – wskaźnik oceniający stan stawów osiowych
Po rocznym treningu zaobserwowano znaczące polepszenie w zakresie wszystkich tych wskaźników. Znamiennej statystycznie poprawie uległ także parametr FTF, który informuje o tym, jak duży skłon są w stanie wykonać pacjenci. Znacznie zwiększyła się również rozszerzalność klatki piersiowej, co odzwierciedla bardzo korzystny wpływ treningu na stan zdrowia uczestników badania. Jak widać, zgodnie z oczekiwaniami naukowców trening pilates okazał się korzystną formą leczenia wspomagającego ZZSK.
Opracowano na podstawie:
- Rodríguez-López S., Garnacho-Garnacho V.E., Guodemar-Pérez J. i wsp., One Year of Pilates Training for Ankylosing Spondylitis: A Pilot Study, The Journal of Alternative and Complementary Medicine 2019 Aug 9: 1–8.
- Moćko M., Kawalec P., Antoniewicz K. i wsp., Leki biologiczne w terapii zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK) – przegląd systematyczny, Borgis – Medycyna Rodzinna. 2016; 2: 59–69.