Cukrzyca zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych, wiąże się z zaburzonym wydzielaniem lub działaniem hormonu produkowanego przez trzustkę, czyli insuliny. Jest to bardzo poważne schorzenie, które może prowadzić do ciężkich uszkodzeń i zaburzeń funkcjonowania różnych narządów, a w konsekwencji nawet do śmierci. Najczęściej spotykany typ cukrzycy to występująca zwykle u dorosłych cukrzyca typu 2, która charakteryzuje się insulinoopornością, co powoduje zaburzenia w wydzielaniu tego hormonu. Z kolei cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunizacyjną, która rozwija się w wyniku zniszczenia wysp Langerhansa w trzustce przez autoprzeciwciała. Prowadzi to do spadku poziomu insuliny we krwi, co skutkuje wzrostem stężenia glukozy (hiperglikemią).
Najnowsze wytyczne konsultantów krajowych
Zgodnie z rekomendacjami wydanymi w 2022 roku przez Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR) „niedopuszczalne jest kierowanie pacjenta z «podejrzeniem cukrzycy» czy stanem przedcukrzycowym do Poradni Diabetologicznej, ponieważ diagnostyka oraz leczenie pacjenta jest możliwe do realizacji w POZ”.
Z nowych wytycznych wynika między innymi, że:
- u każdego pacjenta z objawami sugerującymi cukrzycę należy oznaczyć stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej
- cukrzyca typu 2 może i powinna być diagnozowana i leczona w POZ
- do rozpoznania cukrzycy konieczne jest badanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej lub oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c)
- jeżeli wartości glikemii nie osiągają poziomów pozwalających na rozpoznanie cukrzycy, a stężenie HbA1c – tak, lub odwrotnie, jako podstawę przyjmuje się „gorszą” wartość
- u osób powyżej 45. roku życia należy wykonywać oznaczanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej raz na 3 lata, a u osób z grupy ryzyka – co roku
Rozpoznanie cukrzycy
Szybkie i – co najważniejsze – prawidłowe rozpoznanie cukrzycy oraz określenie jej typu jest niezwykle ważne. Pozwala na wdrożenie konkretnego leczenia, a dobrze dobrana terapia umożliwia kontrolowanie przebiegu choroby oraz zapobiega dalszemu rozwojowi powikłań. Czy pacjent sam może zauważyć objawy cukrzycy? Oczywiście, ale mówimy tutaj o zaawansowanym stadium. Nie istnieją wczesne objawy cukrzycy, a złe samopoczucie pojawia się dopiero przy jej jawnej formie. Z tego też względu bardzo istotnym elementem diagnostyki jest poszukiwanie osób z utajoną cukrzycą, ponieważ w pędzie życia wiele osób nie jest świadomych swoich schorzeń. Warto podkreślić, że autoprzeciwciała odpowiedzialne za rozwój cukrzycy typu 1 pojawiają się wiele lat przed objawami klinicznymi tej choroby.
Podsumowanie
Liczba chorych na cukrzycę na całym świecie stale rośnie. Według WHO mamy do czynienia z epidemią XXI wieku. Wydźwięk słowa „epidemia” jest bardzo poważny. Zatem mówimy tutaj o bardzo istotnym problemie i właśnie dlatego ważne jest prowadzenie szeroko zakrojonych badań dotyczących tego schorzenia, a także monitorowanie zdrowia osób znajdujących się w grupie ryzyka.
Opracowano na podstawie:
- Kołtyś A., https://euroimmun.pl/blog/cukrzyca-nowe-wytyczne-konsultantow-krajowych/
- Mastalerz-Migas A., Strojek K., Wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej oraz diabetologii dotyczące opieki nad pacjentem z cukrzycą w podstawowej opiece zdrowotnej, z uwzględnieniem opieki koordynowanej, z dnia 14 listopada 2022 r.
- American Diabetes Association, Diagnosis and classification of diabetes mellitus.