Gruźlica (ang. tuberculosis, TB) to bakteryjna choroba zakaźna, wywoływana przez prątki kwasooporne z grupy Mycobacterium tuberculosis complex (MTBC), do których należą Mycobacterium tuberculosis, Mycobacterium bovis, Mycobacterium africanum, Mycobacterium microti, Mycobacterium caprae. Prątki wywołują gruźlicę nie tylko u ludzi, ale też u wielu gatunków zwierząt hodowlanych i dzikich. Gruźlica to jedna z najstarszych chorób zakaźnych w dziejach ludzkości, wciąż plasuje się w grupie chorób odpowiadających za największą liczbę zgonów na świecie.
Głównym ludzkim patogenem z grupy MTBC jest Mycobacterium tuberculosis. W większości przypadków gruźlica występuje w bezobjawowej, latentnej postaci (ang. latent tuberculosis infection, LTBI), w której prątki nie są aktywne. W tej „uśpionej” formie bakterie mogą pozostawać przez wiele lat, a nawet przez całe życie pacjenta. U 5–10% zakażonych, zazwyczaj na skutek obniżenia odporności, LTBI może przekształcić się w zakaźną postać aktywną. Dochodzi wówczas do namnażania prątków, które przedostają się do krwi i w ten sposób docierają do wielu narządów. Zależnie od umiejscowienia ognisk prątków zakażony może doświadczać różnych objawów choroby.
Do grup zwiększonego ryzyka zachorowania na gruźlicę należą:
Osoby z tych grup ryzyka są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby, a leczenie gruźlicy może u nich trwać znacznie dłużej. Z tego względu tak kluczowa jest wczesna diagnostyka LTBI oraz wdrożenie odpowiedniej terapii, aby zapobiegać zmianie w aktywną postać choroby i dalszemu rozprzestrzenianiu się gruźlicy w społeczeństwie.
Opracowano na podstawie: