Pandemia COVID-19 każdego dnia dostarcza nowych wyzwań zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy. W dalszym ciągu duży procent społeczeństwa pozostaje niezaszczepiony, co ma bezpośredni wpływ na wydajność systemu ochrony zdrowia. Ostatnie dane są bardzo niepokojące. Zwiększająca się liczba przypadków przełamywania odporności poszczepiennej, a także pojawianie się coraz bardziej zaraźliwych wariantów koronawirusa SARS-CoV-2 prowadzi do wzrostu niepokoju wśród społeczeństwa. W związku z tym zagadnienia dotyczące badania odpowiedzi immunologicznej na SARS-CoV-2 pozostają aktualne.
Monitorowanie odpowiedzi immunologicznej na SARS-CoV-2
Badania nad reakcją układu immunologicznego na SARS-CoV-2 mają kluczowe znaczenie dla postępu prac związanych zarówno z leczeniem COVID-19, jak i z oceną skuteczności szczepień ochronnych. Odpowiedź immunologiczna składa się z dwóch filarów, czyli odpowiedzi humoralnej, w której zaangażowane są przeciwciała, oraz odpowiedzi komórkowej, w której uczestniczą limfocyty T, a dokładnie limfocyty T pomocnicze oraz limfocyty T cytotoksyczne. Pacjenci zastanawiają się, jaki test mają wykonać, aby dowiedzieć się, czy przeszli COVID-19 bezobjawowo; czy szczepionka zadziałała; czy pomimo braku mierzalnego poziomu przeciwciał posiadają ochronę po przyjęciu szczepienia. W odpowiedzi na te pytania mogą pomóc testy z oferty EUROIMMUN (patrz: wyszukiwarka laboratoriów).
Testy służące do oceny odpowiedzi immunologicznej na SARS-CoV-2
Firma EUROIMMUN posiada w swojej ofercie aż 8 różnych testów do badania odpowiedzi immunologicznej na SARS-CoV-2. Do kluczowych produktów należy zaliczyć testy do półilościowej i ilościowej oceny przeciwciał, a także do oceny odpowiedzi komórkowej.
Półilościowa ocena poziomu przeciwciał
Dzięki naszym testom do półilościowej oceny przeciwciał anty-SARS-CoV-2, powstających zarówno po szczepieniu (anty-S1), jak i po przechorowaniu COVID-19 (anty-NCP), możliwe jest stwierdzenie, czy pacjent miał kontakt z wirusem SARS-CoV-2. Ponadto test pozwala na ocenę skuteczności szczepienia oraz oszacowanie spadku poziomu przeciwciał w czasie.
Ilościowa ocena poziomu przeciwciał
Do ilościowej oceny przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG służy test Anty-SARS-CoV-2 QuantiVac ELISA, w którym jako antygen zastosowano rekombinowaną podjednostkę S1 białka S wirusa SARS-CoV-2. Wyniki badania podawane są w wystandaryzowanych, międzynarodowych jednostkach BAU/ml (ang. binding antibody units), a dzięki 6-punktowej krzywej kalibracyjnej istnieje możliwość obserwacji przyrostu bądź zanikania przeciwciał w czasie. Dodatkowo, oprócz próbki surowicy czy osocza, test pozwala na przeprowadzenie analizy suchej kropli krwi (DBS, ang. dried blood spot), czyli próbki krwi włośniczkowej pobranej z opuszki palca.
Ocena odpowiedzi komórkowej
Firma EUROIMMUN jest także producentem testu do oceny komórkowej odpowiedzi immunologicznej przeciwko SARS-CoV-2 Quan-T-Cell SARS-CoV-2 (IGRA, Interferon-Gamma Release Assay). Testy typu IGRA służą do określenia aktywności komórek T reagujących na patogen poprzez wykrywanie interferonu gamma (IFN-γ), ważnej cząsteczki sygnałowej układu immunologicznego.
Podsumowanie
Dostępne dane literaturowe sugerują, że oba filary układu immunologicznego, odpowiedź specyficznych przeciwciał i limfocytów T, mają istotne znaczenie dla odporności na SARS-CoV-2. Najprawdopodobniej około 10% pacjentów, którzy odczuwali objawy COVID-19, i 40% pacjentów, którzy przeszli chorobę asymptomatycznie, traci przeciwciała IgG w stosunkowo krótkim czasie (1, 2). W tym wypadku przebyte zakażenie można wykryć jedynie poprzez pomiar komórkowej odpowiedzi immunologicznej. Ponadto uważa się, że aktywność limfocytów T jest związana z silną ochroną immunologiczną, nawet przy braku detekcji przeciwciał przeciwko SARS-CoV-2.
Opracowano na podstawie:
- Tan Wenting et al., Viral kinetics and antibody responses in patients with COVID-19, MedRxiv 2020.
- Wu Fan et al., Neutralizing antibody responses to SARS-CoV-2 in a COVID-19 recovered patient cohort and their implications, MedRxiv 2020.