Ile osób umiera z powodu COVID-19?

Pierwszy przypadek zakażenia nowym koronawirusem został zidentyfikowany w grudniu 2019 roku w miejscowości Wuhan w Chinach. Wirus szybko rozprzestrzenił się na inne kraje i kontynenty, a 11 marca 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła stan pandemii. Wielu pacjentów przechodzi zakażenie bezobjawowo, około 80% nie wymaga leczenia. Choroba wywołana przez SARS-CoV-2 (COVID-19) może manifestować się łagodnie, m.in. bólem gardła, gorączką czy kaszlem. Jednak u części pacjentów zakażenie może prowadzić do stanu zagrożenia życia z powodu niewydolności układu oddechowego (1). Ciężki przebieg choroby dotyczy 15% pacjentów, w przypadku 5% niezbędne jest wspomaganie funkcji oddychania (2). Niestety część z tych przypadków kończy się zgonem pacjenta (1). Śmiertelność różni się w zależności od kraju i jest odmienna dla poszczególnych grup wiekowych.

Jak obecnie wygląda sytuacja epidemiologiczna na świecie?

Według danych opublikowanych 7 kwietnia 2020 roku przez Europejskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (ECDC) w sumie zdiagnozowano 1 316 988 osób zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2, z czego 74 066 przypadków było śmiertelnych (3). ECDC publikuje codzienne statystyki dotyczące pandemii COVID-19 na całym świecie. Sytuacja jest bardzo dynamiczna i dane każdego dnia ulegają znacznym zmianom (4). W Europie najwięcej zachorowań oraz zgonów odnotowano jak dotychczas w Hiszpanii oraz we Włoszech. W USA i wybranych państwach europejskich jest już więcej ofiar koronawirusa niż w Chinach, gdzie zaczęła się epidemia (3).

Skąd wynikają różnice w śmiertelności z powodu COVID-19

Całkowita liczba przypadków COVID-19 nie jest znana. Jest jednak pewne, że liczba ta jest znacznie wyższa, niż wskazują na to statystyki potwierdzonych przypadków. Wynika to głównie z ograniczonego dostępu do testów diagnostycznych w poszczególnych krajach. Od czasu ogłoszenia stanu epidemii bardzo szybko rośnie liczba zgonów wśród pacjentów z tą infekcją. Niektóre kraje (np. Islandia i Estonia) przedstawiają kompleksowe, szczegółowe i regularnie aktualizowane dane dotyczące liczby wykonywanych testów (4) (5) (6). Jednak w wielu krajach dane dotyczące liczby wykonywanych testów są niekompletne lub całkowicie niedostępne. Należy przy tym pamiętać, że liczbę zgonów w danym kraju warto odnieść do liczby jego mieszkańców, a przy porównywaniu liczby zgonów powinniśmy mieć na uwadze, iż choroba nie pojawiła się w poszczególnych krajach w tym samym dniu (4).

Kto jest najbardziej narażony na COVID-19

Zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 może dotknąć osobę w każdym wieku, choć jak pokazuje analiza zachorowań – najbardziej zagrożone są osoby starsze (1). Wśród dzieci i niemowląt odnotowano zachorowania na COVID-19, jednak to dorośli stanowią większość zidentyfikowanych przypadków (7). Dzieci stanowią około 1–2% wszystkich pacjentów. Z analiz wynika, że częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Najbardziej poważny w skutkach przebieg choroby zaobserwowano u pacjentów, u których wcześniej zdiagnozowano choroby współistniejące (1). Zgodnie z danymi dostępnymi na stronie CDC, w USA wśród osób dorosłych z potwierdzonym rozpoznaniem COVID-19 konieczność hospitalizacji i przyjęcia na oddziały intensywnej terapii dotyczy głównie osób w wieku powyżej 65 lat (8).

Jakie choroby zwiększają ryzyko śmierci w przypadku zakażenia nowym koronawirusem

Z dostępnych informacji i aktualnego stanu wiedzy klinicznej wynika, że osoby, u których występują poważne dolegliwości medyczne, mogą być bardziej narażone na ciężki przebieg choroby COVID-19 (9), mogący prowadzić do śmierci (1). Do grup wysokiego ryzyka należą:

• osoby powyżej 65. roku życia
• osoby, które mieszkają w domach opieki lub zakładach opieki długoterminowej
• osoby w każdym wieku, u których występują choroby dodatkowe (9)

Do schorzeń współistniejących zwiększających ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 należą głównie przewlekłe choroby sercowo-naczyniowe (1), przewlekła choroba płuc lub astma, cukrzyca, choroby wątroby, przewlekłe choroby nerek (9), nadciśnienie (1), zaburzenia neurologiczne (10) i zaburzenia odporności. Do upośledzenia funkcji układu immunologicznego może przyczyniać się choroba nowotworowa, HIV lub AIDS, stan po przeszczepie szpiku kostnego lub narządów oraz palenie tytoniu, długotrwałe stosowanie kortykosteroidów i innych leków obniżających odporność organizmu. Na ciężki przebieg zakażenia koronawirusem ma wpływ również otyłość pacjenta (wskaźnik masy ciała [BMI] ≥40). Osoby z grupy wysokiego ryzyka z chorobami współistniejącymi powinny zachować szczególne środki ostrożności i bezwzględnie stosować się do zasad kwarantanny. W przypadku osób niepełnosprawnych nie wskazuje się na wyższe ryzyko ciężkiego przebiegu zakażenia. Jednak warto mieć na uwadze, że często u osób niepełnosprawnych z ograniczeniami fizycznymi występują choroby towarzyszące. Dorosłe osoby niepełnosprawne chorują trzy razy częściej np. na cukrzycę w porównaniu do pozostałych (9).

Z powodu braku testów w kierunku zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 wykonywanych na skalę masową nie wiemy dokładnie, jak rozprzestrzenia się pandemia i czy prowadzone działania mające na celu jej zahamowanie są wystarczające (4). WHO rozpoczęła program badawczy „Solidarity II”, którego celem jest przeprowadzenie testów serologicznych w kierunku przeciwciał anty-SARS-CoV-2. Wyniki badań o zasięgu międzynarodowym mają pomóc w zrozumieniu COVID-19. Testy na przeciwciała są kluczowym narzędziem stosowanym w badaniach epidemiologicznych.