Czego szukasz?

Zakażenia dróg oddechowych
Wróć
Wróć
test text

Znajdź laboratorium

Czy szczepionka przeciwko gruźlicy może chronić przed COVID-19?

Utworzone przez Anna Kołtyś
Blisko stuletnia szczepionka vs. COVID Czytanie zajmuje ok. 4 min
Czytanie zajmuje ok. 4 min
Spis treści:

Wirus SARS-CoV-2 od grudnia 2019 roku do 27 kwietnia 2020 roku doprowadził do śmierci 198 668 osób, a łączna liczba zachorowań na COVID-19 wynosi 2 878 196 (1). Zróżnicowany przebieg epidemii w poszczególnych krajach zależy od wielu czynników, m.in. takich jak odmienności kulturowe, podjęte działania profilaktyczne czy stopień zaawansowania systemu opieki zdrowotnej (2). W ostatnim czasie zainteresowanie budzi temat szczepionki BCG (Bacillus Calmette-Guérin) przeciwko gruźlicy i jej nieswoistego efektu ochronnego, który prowadzi do wzmocnienia układu immunologicznego. 2 kwietnia 2020 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) poinformowała, że nie ma pewnych dowodów potwierdzających, iż szczepionka BCG chroni ludzi przed infekcją nowym koronawirusem. Obecnie trwają badania kliniczne, których celem jest ocena działania szczepionki BCG w zapobieganiu COVID-19 u pracowników ochrony zdrowia. Wyniki tych badań mają być dokładnie przeanalizowane przez WHO.

Blisko stuletnia szczepionka vs. COVID-19

Szczepionka BCG należy do najstarszych i najbardziej znanych szczepionek na świecie. Została wprowadzona w 1921 roku i od tego czasu jest powszechnie stosowana w wielu krajach (3). Autorzy pierwszego opublikowanego doniesienia na temat wpływu BCG na przebieg COVID-19 porównali dane z wielu krajów o zróżnicowanej polityce szczepiennej z danymi na temat zachorowalności i śmiertelności z powodu COVID-19. Z wstępnych analiz wynika, że w krajach, w których nie obowiązuje program obowiązkowych szczepień przeciwko gruźlicy (Włochy, Holandia czy USA) przebieg pandemii COVID-19 jest dużo bardziej gwałtowny w porównaniu do tych, w których szczepienia BCG są realizowane od wielu lat. Zauważono związek pomiędzy wcześniejszym wprowadzeniem powszechnych, obowiązkowych szczepień przeciwko gruźlicy a mniejszą umieralnością z powodu COVID-19. Wykazano również, że w krajach, które aktualnie realizują program powszechnych szczepień BCG, w porównaniu do państw, gdzie nigdy ich nie stosowano, zapadalność na COVID-19 jest mniejsza (2) (4).

Głosy krytyczne

Doniesienia o wpływie szczepionki BCG na przebieg COVID-19 spotkały się z krytyką ze strony środowiska medycznego (5). Przeciwnicy teorii, że jedna z najstarszych szczepionek może zapewniać ochronę przed wirusem SARS-CoV-2, podkreślają, iż opieranie się wyłącznie na analizie danych jest niebezpieczne. Rozpowszechnianie informacji o ochronnym działaniu szczepionki BCG może ponadto prowadzić do poczucia fałszywej odporności i zaniechania rekomendowanych działań prewencyjnych. Zwrócono również uwagę na fakt, że każde z państw, które wzięto pod uwagę w analizie potencjalnego wpływu szczepionki przeciwko gruźlicy na przebieg COVID-19, jest na innym etapie epidemii (5).

Nowe potencjalne narzędzie w walce z pandemią

Obserwacje związane ze zmniejszoną zapadalnością i umieralnością na COVID-19 wśród osób szczepionych przeciwko gruźlicy mogą czynić szczepionkę BCG nowym, potencjalnym narzędziem w walce z pandemią. Należy jednak pamiętać, że zaobserwowany przez naukowców związek szczepionki BCG ze zwiększoną ochroną przed COVID-19 musi zostać zweryfikowany w kompleksowych i wiarygodnych badaniach (4). Dopiero wtedy będzie można rozważać możliwość włączenia szczepionki BCG do działań ochronnych – do czasu opracowania i wprowadzenia do obrotu celowanej szczepionki przeciwko COVID-19 (3).

Badania kliniczne nad wpływem szczepionki BCG na przebieg COVID-19

Niezależne badania kliniczne trzeciej fazy dotyczące szczepienia przeciwko gruźlicy jako metody walki z pandemią COVID-19 rozpoczęli naukowcy z Australii (BRACE) i Holandii (BCG-CORONA). W badaniach z udziałem personelu szpitali naukowcy sprawdzą, czy podanie szczepionki BCG może wzmocnić układ immunologiczny i umożliwić mu skuteczniejszą walkę z SARS-CoV-2.
Warto zaznaczyć, że w Polsce, nieprzerwanie od 1955 roku do dzisiaj, realizowany jest program powszechnych, obowiązkowych szczepień dzieci przeciwko gruźlicy (3).

Opracowano na podstawie:

  1. World Health Organisation, [Online] 07 04 2020. https://who.sprinklr.com/.
  2. Miller A. i wsp., Correlation between universal BCG vaccination policy and reduced morbidity and mortality for COVID-19: an epidemiological study, medRxiv, [Online] 2020. [Zacytowano: 07 04 2020.] https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.24.20042937v1.
  3. Augustynowicz E., Obecna na rynku od ponad 60 lat szczepionka BCG przeciw gruźlicy w walce z COVID-19, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, [Online] 05 04 2020. [Zacytowano: 07 04 2020.] https://szczepienia.pzh.gov.pl/obecna-na-rynku-od-ponad-60-lat-szczepionka-bcg-przeciw-gruzlicy-w-walce-z-covid-19/.
  4. Ściubisz M. Mrukowicz J., Pytanie o nieswoisty efekt BCG powróciło w czasie pandemii COVID-19, Medycyna Praktyczna, [Online] 04 04 2020. [Zacytowano: 07 04 2020.] https://www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci/232134,pytanie-o-nieswoisty-efekt-bcg-powrocilo-w-czasie-pandemii-covid-19.
  5. MacLean E., Universal BCG vaccination and protection against COVID-19: critique of an ecological study, Nature Microbiology Community, [Online] 01 04 2020. [Zacytowano: 07 04 2020.] https://naturemicrobiologycommunity.nature.com/users/36050-emily-maclean/posts/64892-universal-bcg-vaccination-and-protection-against-covid-19-critique-of-an-ecological-study?fbclid=IwAR2uqM-c90a5WtkW_xHs-1GTVrmN_seNZNG_Av5QfwJ2XHE7vL7d6Pw93wQ.