Czym jest rzęsistkowica
Rzęsistek pochwowy (łac. Trichomonas vaginalis) to pierwotniak, który najczęściej atakuje miejsca intymne u człowieka. Ten mały patogen jest jednokomórkowym mikroorganizmem, wywołującym zakażenie określane mianem rzęsistkowicy.
Rzęsistkowica to infekcja przenoszona drogą płciową, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie. Z tego powodu niezwykle istotne jest umiejętne rozpoznawanie objawów tej choroby i szybkie podejmowanie leczenia.
Rzęsistkowica występuje około 10 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Rzęsistek osiedla się w dolnym odcinku dróg moczowo-płciowych, u kobiet zazwyczaj wywołując zapalenie pochwy, rzadziej szyjki macicy. U obu płci może prowadzić do zapalenia cewki moczowej, natomiast u mężczyzn także do zapalenia żołędzi, napletka i gruczołu krokowego.
Jak dochodzi do zakażenia rzęsistkiem
Do rzęsistkowicy dochodzi najczęściej przez:
- kontakty płciowe z osobą zakażoną (bez zabezpieczenia w postaci prezerwatywy),
- częstą wymianę partnerów seksualnych i niestosowanie prezerwatyw,
- złą higienę (używanie tych samych ręczników, bielizny itp.),
- niesterylne narzędzia ginekologiczne,
- korzystanie z publicznych toalet itp. (rzęsistek potrafi przetrwać na powierzchni nawet kilka godzin).
Do zakażenia może dojść również podczas porodu, gdy matka jest nosicielką Trichomonas vaginalis. W takich przypadkach mówimy o trichomonozie wrodzonej, która stanowi poważne zagrożenie dla życia dziecka.
Jakie są objawy rzęsistkowicy
Zdarza się, że Trichomonas vaginalis przebywa w układzie moczowo-płciowym przez wiele lat, nie wywołując żadnych objawów, jednak choroba może mieć zarówno ostry, jak i przewlekły przebieg, z charakterystycznymi symptomami.
Objawy u kobiet:
- świąd i pieczenie sromu,
- pieniąca się, szarawa lub żółtozielona wydzielina z pochwy o przykrym zapachu,
- podrażnienie narządów płciowych,
- ból i pieczenie w okolicach cewki moczowej,
- częste i bolesne oddawanie moczu.
W większości przypadków u mężczyzn choroba przebiega bezobjawowo. Możliwe dolegliwości obejmują:
- ból i pieczenie podczas oddawania moczu,
- biały wyciek z cewki moczowej (najczęściej rano),
- świąd w okolicach intymnych.
Należy pamiętać, że objawy rzęsistkowicy mogą rozwinąć się dopiero po 5–28 dniach od momentu zakażenia pierwotniakiem.
Jakie zagrożenia niesie za sobą rzęsistkowica
Nieleczona rzęsistkowica może prowadzić do wielu poważnych powikłań, takich jak:
- podatność na inne infekcje przenoszone drogą płciową (np. rzeżączkę, chlamydiozę, zakażenie HIV),
- trudności z zajściem w ciążę,
- zwiększone ryzyko poronień i powikłań ciążowych.
Szczególnie groźna jest sytuacja, gdy rzęsistkowica rozwinie się u ciężarnej kobiety. Podczas porodu może dojść do zakażenia dziecka, co często prowadzi do ostrego przebiegu choroby i powikłań, np. do zakażenia układu moczowo-płciowego noworodka.
Jak zdiagnozować chorobę
Jeśli podejrzewasz u siebie rzęsistkowicę, skonsultuj się z ginekologiem, urologiem lub dermatologiem-wenerologiem. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarz zleci odpowiednie badania diagnostyczne. Najczęściej stosowane metody obejmują:
- badanie mikroskopowe wymazu z pochwy lub cewki moczowej,
- testy immunoenzymatyczne i immunofluorescencyjne (wykrywające antygeny lub przeciwciała przeciwko T. vaginalis),
- badanie PCR (ang. polymerase chain reaction) wykrywające materiał genetyczny rzęsistka.
Leczenie i profilaktyka
Po zdiagnozowaniu rzęsistkowicy lekarz wdroży leczenie farmakologiczne. Najczęściej stosowanym lekiem jest metronidazol, który działa pierwotniakobójczo i bakteriobójczo wobec drobnoustrojów beztlenowych.
Z uwagi na przenoszenie choroby drogą płciową leczenie należy przeprowadzić u obojga partnerów seksualnych. W czasie terapii konieczne jest zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej i rygorystycznej higieny.
Prawidłowo przeprowadzone leczenie pozwala wyleczyć 90–95% przypadków.
Podsumowanie
Rzęsistkowica to poważna i uciążliwa choroba, przenoszona drogą płciową. Powoduje szereg nieprzyjemnych objawów, wpływających na codzienne funkcjonowanie.
Dostępnych jest kilka metod diagnostycznych, pozwalających szybko wykryć obecność pierwotniaka Trichomonas vaginalis i wdrożyć leczenie, co minimalizuje ryzyko powikłań związanych z chorobą.
Jednym z najszybszych i najbardziej precyzyjnych testów diagnostycznych w kierunku Trichomonas vaginalis jest badanie molekularne. Dodatkową zaletą takich testów jest możliwość identyfikacji w trakcie jednego badania z jednej próbki pobranej od pacjenta wielu patogenów (np. Chlamydia, Mycoplasma czy Ureaplasma) przenoszonych poprzez kontakty seksualne (ang. STI – sexually transmitted infection). Test charakteryzuje się wysoką czułością i specyficznością, umożliwiając wykrycie materiału genetycznego m.in. rzęsistka w wymazach z pochwy lub cewki moczowej nawet po upływie dłuższego czasu od pobrania.
Zachęcamy do skorzystania z dostępnej na naszej stronie internetowej wyszukiwarki, która pomoże znaleźć laboratorium oferujące takie badania w Twojej okolicy.
Opracowano na podstawie:
- J. Błaszkowska, T. Ferenc, P. Kurnatowski, Zarys parazytologii medycznej, Wrocław 2022.
- https://laboratorium.info.pl/zakazenia-intymne/rzesistkowica/.
- https://laboratorium.info.pl/zakazenia-intymne/badania-genetyczne/.
- Rzęsistkowica – opis choroby i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/wenerologia/165365,rzesistkowica, dostęp z dnia 28.11.2024.
- Rzęsistkowica: przyczyny, objawy, leczenie, https://gemini.pl/poradnik/artykul/rzesistkowica-przyczyny-objawy-leczenie/?srsltid=AfmBOoofKO1f3hCBHE4qdNxXA7QaIlFy6z7OqhupqrCapmm8-Srs732a, dostęp z dnia 28.11.2024.
