Poznanie przyczyny infekcji intymnej jest kluczowe, ponieważ przebieg leczenia różni się w zależności od patogenu, który wywołał infekcję.
Diagnostykę zakażeń intymnych należy wykonać jak najwcześniej od momentu podejrzenia zakażenia. Szybkie rozpoczęcie odpowiedniego leczenia zapobiegnie rozwojowi chorób przenoszonych drogą płciową i zminimalizuje ryzyko powikłań. Należy pamiętać, że zalecany czas na wykonanie testów może się różnić w zależności od wybranej metody diagnostycznej.
Badania na choroby przenoszone drogą płciową są zalecane zarówno kobietom, jak i mężczyznom, ponieważ obie płcie są narażone na infekcje intymne. Niektóre z tych infekcji mogą przebiegać bezobjawowo, co nie oznacza, że nie wymagają leczenia. Badanie obecności przeciwciał przeciwko określonym patogenom (test z krwi) może być przeprowadzone kilka tygodni po ryzykownym kontakcie seksualnym. Przyczyną tego jest tzw. okno serologiczne, czyli czas, jaki musi upłynąć od momentu zakażenia do pojawienia się we krwi pacjenta specyficznych przeciwciał. Czas ten jest różny w zależności od badanego patogenu.
W diagnostyce zakażeń intymnych na znaczeniu zyskały nowoczesne badania genetyczne/molekularne, które można wykonać znacznie szybciej. Badania genetyczne celnie identyfikują źródło infekcji i umożliwiają szybkie zastosowanie precyzyjnie dopasowanej terapii. W badanym materiale, którym najczęściej jest wymaz z miejsca potencjalnie zakażonego (cewka moczowa, szyjka macicy, jama ustna), wykrywa się obecność materiału genetycznego (DNA) danego czynnika zakaźnego. Istotną zaletą tej metody jest możliwość wykrycia w jednym teście wielu drobnoustrojów jednocześnie.
Testy na choroby przenoszone drogą płciową przy użyciu metod biologii molekularnej umożliwiają jednoczesne badanie wielu patogenów w jednym teście. Pozwalają one szybko zidentyfikować gatunki patogenów odpowiedzialnych za problemy intymne, w tym infekcje mieszane. Są to skuteczne narzędzia diagnostyczne, które ułatwiają prawidłowe rozpoznanie oraz skuteczne leczenie dostosowane do zidentyfikowanych patogenów.