Movember to międzynarodowa kampania odbywająca się każdego roku w listopadzie, która ma na celu promowanie męskiego zdrowia. Skupia się głównie na profilaktyce i edukacji dotyczącej raka prostaty, raka jąder, zdrowia psychicznego oraz zapobieganiu samobójstwom. Nazwa pochodzi od połączenia angielskich słów „moustache” (wąsy) i „November” (listopad), ponieważ kluczowym symbolem tej kampanii jest zapuszczanie wąsów przez mężczyzn. Obecnie, po 21 latach, w Movember angażuje się ponad 6 milionów osób na całym świecie.
Jak to się zaczęło?
Kampania Movember została zapoczątkowana w 2003 roku przez dwóch Australijczyków, Travisa Garone’a i Luke’a Slattery’ego, w Melbourne. Pomysł narodził się spontanicznie – podczas rozmowy przy piwie postanowili przywrócić modę na noszenie wąsów. Zainspirowani podobnymi inicjatywami, takimi jak PINKtober (akcja na rzecz walki z rakiem piersi), zdecydowali się połączyć zapuszczanie wąsów z ważnym celem – zwiększaniem świadomości na temat zdrowia mężczyzn, szczególnie w zakresie nowotworów prostaty i jąder. Początkowo akcja była skierowana do znajomych, a warunkiem uczestnictwa była wpłata 10 dolarów i zaproszenie do zapuszczenia wąsów kolejnych osób. Wszystkie zebrane środki zostały przekazane fundacji działającej na rzecz walki z rakiem prostaty.
Dziś Movember jest globalnym ruchem, który wspiera liczne projekty dotyczące męskiego zdrowia na całym świecie.
Niska świadomość mężczyzn na temat profilaktyki
Niestety, temat męskiego zdrowia nadal nie jest zbyt często poruszany. Świadomość dotycząca najczęściej występujących nowotworów wśród mężczyzn wciąż jest niewielka. Tymczasem statystyki wskazują, że w Polsce rak prostaty jest drugim (po raku płuc) najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn. Zazwyczaj dotyka on panów po 45. roku życia, jednak nie oznacza to, że młodsi mężczyźni powinni zaniedbywać profilaktykę. Każdego roku rozpoznaje się ponad milion nowych przypadków raka prostaty, z których 300 tysięcy kończy się śmiercią. Drugim poważnym nowotworem jest rak jąder, który dotyka głównie młodych mężczyzn – nawet nastolatków. Grupa ryzyka obejmuje wiek 14–35 lat, dlatego wiedza na temat tej choroby jest potrzebna wcześniej, niż się powszechnie sądzi.
Rak prostaty – kilka informacji
Rak prostaty, znany również jako rak stercza lub rak gruczołu krokowego, rozwija się zazwyczaj powoli i przez lata może pozostać niewykryty. Ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem.
Objawy, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem:
- problemy z oddawaniem moczu, takie jak słaby strumień moczu, częste oddawanie moczu w dzień lub/i w nocy, uczucie pilnej potrzeby pójścia do toalety, trudności w rozpoczęciu mikcji;
- trudności z całkowitym opróżnieniem pęcherza;
- ból lub pieczenie podczas oddawania moczu lub po mikcji;
- dyskomfort i ból w dolnej części pleców lub biodrach;
- problemy z uzyskaniem lub utrzymaniem erekcji;
- obecność krwi w moczu lub nasieniu.
Rak jądra – fakty
Rak jądra nie jest powszechny; stanowi mniej niż 1% wszystkich nowotworów u mężczyzn. Jednak jest to najczęstszy nowotwór u młodych mężczyzn. Jest on wysoce uleczalny, jeśli zostanie wcześnie wykryty.
Oto kilka faktów o raku jąder:
- Istnieje kilka rodzajów raka jąder.
- Ponad 90% nowotworów jąder rozwija się w komórkach wytwarzających plemniki.
- Decyzje dotyczące leczenia i szanse na wyzdrowienie zależą od rodzaju raka i rodzaju komórki, w której się rozwija.
- Co roku co najmniej 10 000 mężczyzn umiera na raka jąder.
- Ponad 836 000 mężczyzn na całym świecie żyje obecnie z rakiem jąder lub z nim „wygrało”.
Co warto badać
Badanie poziomu PSA
PSA to swoisty antygen sterczowy wytwarzany w gruczole krokowym i wydzielany do krwi. Znaczny wzrost jego stężenia może oznaczać nowotwór prostaty. Test jest prosty – wymaga jedynie niewielkiej próbki krwi. Mężczyźni po 40. roku życia, szczególnie ci z grupy ryzyka, powinni wykonywać to badanie regularnie.
Samobadanie jąder
Podczas samobadania można wykryć guzek lub zmianę struktury jądra, które mogą świadczyć o początkach raka. Badanie to powinno być wykonywane raz w miesiącu po ciepłym prysznicu. Należy zwrócić uwagę na nierówności, asymetrię, guzki, zmiany twardości lub wielkości jądra.
Objawy, które mogą niepokoić:
- opuchlizna jądra,
- zmiany w konsystencji jądra,
- ból lub dyskomfort w mosznie,
- rzadziej: powiększenie i tkliwość piersi (ginekomastia).
Profilaktyka
Czy można zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka prostaty i jąder? Tak, można. Choć duże znaczenie mają czynniki, na które nie mamy wpływu, zdrowy styl życia odgrywa kluczową rolę. Należy ograniczyć używki, takie jak alkohol i papierosy, wprowadzić aktywność fizyczną, zadbać o zdrową dietę i odpowiednią masę ciała. Bardzo ważne są regularne badania – PSA, samobadanie jąder oraz USG jąder. W badania warto również zaangażować swojego partnera lub partnerkę. Kobiety mają swój PINKtober, a mężczyźni – Movember!
Opracowano na podstawie:
- https://nutsandbolts.movember.com/testicular-cancer-facts/
- https://uk.movember.com/story/when-should-i-talk-to-my-doctor-about-prostate-cancer?tag=prostate-cancer
- https://www.zwrotnikraka.pl/movember-wasopad-w-polsce-2017/
- https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/100849,rak-prostaty-objawy-przerzuty-leczenie-rokowanie
