Co oznacza skrót PrEP i kiedy się to stosuje
PrEP (ang. pre-exposure prophylaxis), czyli profilaktyka przedekspozycyjna, to nic innego jak zapobieganie zakażeniu, w tym przypadku ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV). Terapię antyretrowirusową stosuje się u osób niezakażonych HIV w celu zmniejszenia ryzyka zakażenia. Oparta jest ona na przyjmowaniu doustnie w pojedynczej dawce dobowej jednej tabletki zawierającej dwa leki antyretrowirusowe: tenofowir i emtrycytabinę. Leki te blokują jeden z etapów cyklu replikacyjnego HIV i utrudniają zakażenie. Stosowanie PrEP powinno odbywać się pod stałą kontrolą lekarza i wiąże z koniecznością systematyczności.
Kto i dlaczego powinien stosować PrEP
Terapia ta jest stosowana u osób HIV-negatywnych o zwiększonym ryzyku zakażenia, czyli u osób, które:
- mają lub miały kontakty seksualne bez zabezpieczenia prezerwatywą z osobą potencjalnie zakażoną, czyli o nieznanym statusie HIV lub HIV-pozytywną
- mają lub miały niedawno rozpoznane zakażenie z grupy STI (m.in. kiłę, rzeżączkę)
- stosowały w ciągu ostatniego roku terapię poekspozycyjną (PEP)
- praktykują chemsex (czym jest chemsex, dowiesz się z tego artykułu)
- używają narkotyków dożylnie
- świadczą usługi seksualne
PrEP może również stanowić dodatkowe zabezpieczenie w okresie prób zajścia w ciążę z partnerem zakażonym HIV.
Stosowanie PrEP zgodne z wytycznymi lekarzy jest główną składową w walce z rozwojem nowych zakażeń HIV, zalecaną przez Ministerstwo Zdrowia.
Jaka jest skuteczność tej terapii
Na całym świecie przeprowadzono wiele badań klinicznych z wykorzystaniem PrEP. Badaniom poddawano zarówno MSM (mężczyźni praktykujący seks z innymi mężczyznami), jak i osoby homo- i heteroseksualne. Wyniki są zgodne – aby uzyskać możliwie największą skuteczność, należy przyjmować leki systematycznie i według wytycznych lekarza. Przy prawidłowym stosowaniu ochrona przed zakażeniem HIV wynosi prawie 100%.
Co zrobić, by zacząć terapię, i czy jest ona bezpieczna
Aby rozpocząć terapię, należy skonsultować się z lekarzem, który zdecyduje, czy pacjent kwalifikuje się do jej stosowania. Oprócz udzielenia lekarzowi dokładnych informacji na temat stylu życia i praktyk seksualnych pacjent będzie musiał wykonać szereg badań. Najistotniejsze jest wykluczenie trwającego zakażenia HIV, a także innych chorób przenoszonych drogą płciową. Należy wykonać również oznaczenie stężenia kreatyniny, morfologię krwi i badanie ogólne moczu. Pacjent może zgłosić się na wizytę z wynikami otrzymanymi wcześniej, jednak badanie w kierunku zakażenia HIV (anty-HIV/p24) nie powinno być starsze niż 7 dni.
Nie odnotowano poważnych działań niepożądanych u pacjentów stosujących PrEP. Zdarzały się przypadki nudności i utraty apetytu na początku terapii, ale dolegliwości te zwykle ustępowały po kilku dniach.
Dodatkowe informacje
Rozpoczęcie terapii wiąże się z regularnymi wizytami w gabinecie lekarskim. Niezwykle istotne jest stosowanie się do zaleceń osoby prowadzącej terapię – przyjmowanie leków o określonej porze, systematycznie. PrEP należy kontynuować tak długo, jak długo utrzymuje się istotne ryzyko nabycia zakażenia HIV. Podczas przyjmowania PrEP nie należy rezygnować z używania prezerwatyw. Co ważne, terapia ta jest skuteczna jedynie w walce z ludzkim wirusem niedoboru odporności. W dalszym ciągu istnieje ryzyko zakażenia innymi patogenami z grupy STI.
W Polsce terapia PrEP nie jest refundowana, całkowity jej koszt pokrywa pacjent (leki, badania, wizyty).
Opracowano na podstawie: