W 2007 r. Zespół Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego opracował wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia zakażeń Chlamydia trachomatis w położnictwie i ginekologii. Z rekomendacji tych wynika, że zakażenia przenoszone drogą płciową (ang. sexually transmitted diseases – STD) są jednym z największych problemów zdrowotnych u kobiet. Stwierdzono, że faktyczna liczba przypadków STD w Polsce prawdopodobnie znacznie przewyższa liczbę tych odnotowywanych. Uważa się, że taki stan rzeczy jest wynikiem zarówno braku sprawnie działającego systemu ewidencji chorób przenoszonych drogą płciową (liczne przypadki są leczone bez ich zgłoszenia), jak i ograniczeń wynikających z braku schematów wykrywania i terapii zakażeń. Sytuacja ta dotyczy szczególnie zakażeń Chlamydia trachomatis, co uzasadnia potrzebę aktualizacji i rozszerzenia rekomendacji w tym zakresie.
Kto choruje najczęściej
Zakażenia Chlamydia trachomatis występują niezależnie od płci, choć częściej pojawiają się u kobiet młodych, w tym nieródek wcześnie rozpoczynających współżycie płciowe, posiadających licznych partnerów seksualnych, niestosujących antykoncepcji barierowej (np. prezerwatywy), o niskim statusie socjoekonomicznym.
Na duży odsetek osób z chlamydiozą (w Polsce 4,3–50% kobiet) wpływ ma nie tylko ryzykowna aktywność seksualna, ale także fakt, że choroba ta najczęściej nie daje objawów! Szacuje się, że 80% zakażeń u kobiet jest zupełnie bezobjawowych, podczas gdy u mężczyzn objawy ma co drugi zakażony Chlamydia trachomatis.
Jakie zakażenia powoduje Chlamydia trachomatis
Chlamydia trachomatis powoduje:
- zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy oraz narządów miednicy mniejszej kobiety (ang. pelvic inflammatory disease – PID)
- chorobę oczu – jaglicę
- zapalenie spojówek i zapalenie płuc u noworodków
- ziarnicę weneryczną
- u mężczyzn zakażenie mogące się rozwinąć w zapalenie najądrzy czy odbytu
- niepłodność – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn
- zapalenie stawów
Ponadto często spotykane jest bezobjawowe nosicielstwo Chlamydia trachomatis, które zwiększa ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej, niepowodzeń położniczych i/lub przewlekłego bólu w miednicy mniejszej.
Badania w kierunku Chlamydia trachomatis
Zgłoś się na badanie, jeżeli zauważysz:
- śluzową lub śluzowo-ropną wydzielinę z cewki moczowej, bóle podczas oddawania moczu i swędzenie bądź pieczenie cewki moczowej
- jednostronny obrzęk jądra bądź obrzęk obu jąder, ból jąder oraz gorączkę
- śluzowo-ropną wydzielinę z pochwy z krwawieniem i bólami w okolicy narządów miednicy mniejszej oraz pieczenie podczas oddawania moczu
W celu wykonania badania na obecność Chlamydia trachomatis pobiera się wymazy z kanału szyjki macicy, cewki moczowej i odbytu oraz wymazy z wewnętrznej powierzchni górnej i dolnej powieki oka.
Wykrycie materiału genetycznego Chlamydia trachomatis w komórkach obecnych w pobranych wymazach umożliwia metoda PCR. Jest ona zalecana w diagnostyce zakażeń chlamydiami ze względu na wysoką czułość i swoistość oraz szybkie uzyskanie wyniku.
Przykładami badań opartych na technikach biologii molekularnej są Pakiet STI-11 oraz Pakiet URO-GEN MAX 41. Testy te wykrywają obecność 11 lub 41 patogenów powodujących zakażenia intymne, w tym Chlamydia trachomatis. Badanie zamawia się wraz z zestawem pobraniowym, dzięki któremu możliwe jest także samodzielne pobranie wymazu w dogodnym dla nas czasie i miejscu.
Zalecenia dotyczące wykonywania badań w kierunku Chlamydia trachomatis
- Zaleca się, by kobiety nieciężarne badały się na obecność Chlamydia trachomatis w zależności od wieku raz (do 25. roku życia) lub więcej (po 25. roku życia) w roku.
- Zaleca się, aby testy przesiewowe dla Chlamydia trachomatis były przeprowadzane u obojga rodziców przed ciążą albo u kobiety najpóźniej w pierwszym trymestrze ciąży, a następnie w trzecim trymestrze.
- Zakażenie wywołane przez Chlamydia trachomatis często współistnieje z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. W związku z tym u pacjentki, u której zostanie potwierdzona infekcja spowodowana tymi bakteriami, należy rozważyć wykonanie badań przesiewowych w kierunku innych zakażeń przenoszonych drogą płciową: rzeżączki, kiły, zapalenia wątroby typu B i C oraz HIV.
- Jednoczesne badanie i leczenie partnera seksualnego ma podstawowe znaczenie w prewencji nawrotów zakażenia Chlamydia trachomatis.
- U kobiet ciężarnych należy obligatoryjnie zalecić wykonanie kontrolnego badania diagnostycznego potwierdzającego całkowite wyleczenie infekcji Chlamydia trachomatis po trzech tygodniach od zakończenia leczenia.
- Po leczeniu azytromycyną lub doksycykliną u nieciężarnych kobiet nie istnieje potrzeba wykonywania kontrolnych testów w kierunku zakażenia tymi bakteriami, chyba że stwierdza się utrzymywanie się objawów infekcji (należy wykluczyć inne choroby przenoszone drogą płciową) lub powtórne zakażenie.
- Test kontrolny po leczeniu zakażenia Chlamydia trachomatis jest zalecany tylko u pacjentów przyjmujących erytromycynę.
Opracowano na podstawie:
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące zakażeń Chlamydia trachomatis w położnictwie i ginekologii, Ginekol Pol 2007, 78, 574–575
- https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2022-01/03.2007%20-W%20TRAKCIE%20AKTUALIZACJI%20-%20Zaka%C5%BCenia%20Chlamydia%20trachomatis%20w%20po%C5%82o%C5%BCnictwie%20i%20ginkologii.pdf
- Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny – Państwowy Instytut Badawczy, Informacja o zakażeniach chlamydiami wywołane przez Chlamydia trachomatis, stan w dniu 7.09.2023
- https://epibaza.pzh.gov.pl/story/informacja-o-zaka%C5%BCeniach-chlamydiami-wywo%C5%82ane-przez-chlamydia-trachomatis
- https://www.euroimmun.pl/rzuc-jasne-swiatlo-na-swoja-odpornosc-diagnostyka-torch-a-ciaza/
- https://www.euroimmun.pl/ryzyko-wyniesione-z-sypialni/
- https://www.euroimmun.pl/chrypka-przenoszona-droga-plciowa/