Co to jest schistosomatoza?
Schistosomatoza jest chorobą wywołaną przez pasożyty, a dokładnie przywry: Schistosoma mansoni, Schistosoma haematobium i Schistosoma japonicum. Z kolei Schistosoma mekongi i Schistosoma intercalatum rzadziej powodują infekcje u ludzi. Przywry powodujące schistosomatozę nie występują w Polsce, ale na całym świecie ponad 240 mln ludzi jest zarażonych, co oznacza, że schistosomatoza – obok malarii – jest bardzo poważnym problemem zdrowotnym.
Jak mogę zarazić się schistosomatozą?
Do zakażenia może dojść, gdy skóra ma kontakt ze skażoną słodką wodą, w której żyją ślimaki, będące nosicielami przywr z rodzaju Schistosoma.
Skażenie wody następuje, gdy zakażone osoby oddają do niej mocz lub wypróżniają się. Następnie – również w wodzie – zachodzi kilka etapów cyklu rozwojowego przywr Schistosoma. Ostatecznie pasożyty te mogą przenikać przez skórę osób brodzących, pływających lub myjących się w zanieczyszczonej wodzie. W ciągu kilku tygodni przywry dojrzewają. Przebywają w naczyniach krwionośnych, gdzie samice produkują jaja. Niektóre z nich przemieszczają się do pęcherza lub jelit i są wydalane wraz z moczem i kałem.
Jakie są objawy schistosomatozy?
W ciągu kilku dni po zakażeniu może pojawić się wysypka. Objawy takie jak gorączka, dreszcze, kaszel i bóle mięśni rozwijają się zwykle w ciągu 1–2 miesięcy od zakażenia, jednak w większości przypadków wczesna faza infekcji przebiega bezobjawowo. U dzieci wielokrotnie zakażonych może rozwinąć się anemia. Przedłużająca się infekcja może prowadzić do uszkodzenia wątroby, jelit, płuc i pęcherza. Sporadycznie schistosomatoza powoduje napady padaczkowe, porażenie lub zapalenie rdzenia kręgowego.
Co powinienem zrobić, jeśli podejrzewam, że mam schistosomatozę?
Skontaktuj się z lekarzem. Jeśli podróżujesz do krajów, gdzie schistosomatoza występuje, i miałaś/-eś kontakt z wodą ze zbiorników słodkowodnych, opisz lekarzowi szczegółowo, gdzie i na jak długo przebywałaś/-eś.
Jak diagnozowana jest schistosomatoza?
Schistosomatozę diagnozuje się z próbek kału lub moczu, w których szuka się przywr z rodzaju Schistosoma. Natomiast badania w kierunku swoistych przeciwciał można wykonać z krwi. Aby uzyskać dokładne wyniki, należy odczekać 6–8 tygodni od ostatniego kontaktu z potencjalnie skażoną wodą.
Jak wygląda leczenie?
Dostępne są bezpieczne i skuteczne leki. Prazykwantel jest lekiem z wyboru. Skontaktuj się z lekarzem w celu uzyskania właściwej diagnozy i ustalenia schematu leczenia.
W jakich rejonach świata występuje schistosomatoza?
Pomimo zwiększenia nakładów finansowych na profilaktykę oraz spadku zapadalności i śmiertelności pasożyty z rodzaju Schistosoma rozszerzają swój zasięg. Do regionów zagrożonych schistosomatozą należą:
- Afryka Południowa i Subsaharyjska, również region Maghrebu w Afryce Północnej oraz dolina Nilu w Egipcie i Sudanie
- Ameryka Południowa: Brazylia, Surinam, Wenezuela
- Karaiby: Dominikana, Gwadelupa, Martynika, Saint Lucia (ryzyko na Karaibach jest niskie)
- Bliski Wschód: Iran, Irak, Arabia Saudyjska, Jemen
- południowe Chiny
- część południowo-wschodniej Azji, Filipiny i Laos
Jak mogę zapobiec schistosomatozie?
- Unikaj pływania lub brodzenia w słodkiej wodzie. Pływanie w oceanie i chlorowanych basenach jest bezpieczne.
- Pij bezpieczną wodę. Chociaż schistosomatoza nie jest przenoszona przez połknięcie zanieczyszczonej wody, należy tego unikać. Woda pochodząca bezpośrednio z kanałów, jezior, rzek, strumieni lub źródeł może być skażona, dlatego należy ją gotować przed spożyciem. Gotowanie wody w 100°C przez co najmniej minutę zabija wszelkie szkodliwe pasożyty.
- Obecnie nie ma dostępnej szczepionki.
