Choroba wywoływana jest przez wirus Zachodniego Nilu (ang. West Nile virus, WNV), należący do rodziny flawiwirusów. Wirus Zachodniego Nilu otrzymał swoją nazwę w 1937 roku, kiedy po raz pierwszy wyizolowano go z próbki krwi starszej kobiety mieszkającej w regionie Zachodniego Nilu w Ugandzie.
WNV spotyka się nie tylko w regionach tropikalnych, ale także w klimacie umiarkowanym. Pojawienie się i gwałtowne rozprzestrzenienie wirusa przypisuje się zmianom klimatycznym na świecie, podróżom na dalekie dystanse, globalizacji i rozwojowi handlu międzynarodowego. Sprawia to, że WNV zajmuje obecnie największy obszar ze wszystkich flawiwirusów.
Wirus przenoszony jest przez wiele gatunków komarów. W sumie WNV wykryto u ponad 40 gatunków komarów i u kilku gatunków kleszczy. Nosicielami wirusa są także ptaki. Udokumentowano również przypadki przeniesienia wirusa u ludzi podczas karmienia piersią, transplantacji szpiku kostnego, wątroby i serca, transfuzji krwi oraz poprzez łożysko.
W około 80% przypadków gorączka Zachodniego Nilu przebiega bezobjawowo, a 20% zakażonych prezentuje obawy grypopodobne, takie jak gorączka, bóle stawów, mięśni, zmęczenie. Obserwuje się również utratę apetytu, nudności, wymioty, biegunkę, kaszel i ból gardła. Czasami może wystąpić zaczerwienienie skóry, powiększenie wątroby i śledziony. Około 1% pacjentów rozwija WNND (ang. West Nile neuroinvasive disease) z objawami klinicznymi zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenia mózgu. Od 4 do 14% hospitalizowanych pacjentów umiera. Czynnikami podwyższonego ryzyka są zaawansowany wiek i osłabiony system odpornościowy.
Diagnozę zakażenia wirusem Zachodniego Nilu można postawić w oparciu o detekcję samego wirusa lub swoistych dla niego przeciwciał. Izolacja wirusa z surowicy lub płynu mózgowo-rdzeniowego, a także oznaczanie wirusa przy użyciu RT-PCR, ze względu na krótki okres wiremii (przedostanie się wirusa do krwi, gdzie następuje jego namnażanie) i niskie stężenie wirusa, są zwykle nieskuteczne. Dlatego też duże znaczenie zyskało oznaczanie swoistych przeciwciał przeciw WNV przy użyciu testów ELISA i immunofluorescencji pośredniej.
Przeciwciała klasy IgM można wykryć w surowicy od 2. dnia po wystąpieniu pierwszych objawów choroby. Uważa się, że 4-krotny wzrost miana przeciwciał odpowiedniej klasy stanowi potwierdzenie infekcji WNV. Jednoczesne zastosowanie testów ELISA i IIFT daje niemal 100% pewność wyniku. Przeciwciała klasy IgM przeciwko wirusowi Zachodniego Nilu mogą przetrwać 2 do 3 miesięcy, często nawet ponad rok.
Przeciwciała klasy IgG wykrywane są po około 2 dniach od pojawienia się przeciwciał IgM. Od 2 do 4 tygodni po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu w kierunku przeciwciał IgM można potwierdzić zakażenie, a także oszacować stopień jego nasilenia i rokowania, stosując test jakościowy i ilościowy do oznaczania swoistych przeciwciał przeciw WNV klasy IgG.
Aby w sposób wiarygodny odróżnić infekcje świeże od przebytych, należy przeprowadzić ocenę awidności przeciwciał. Wykrycie nisko awidnych przeciwciał IgG dowodzi pierwotnego lub świeżego zakażenia WNV, podczas gdy przeciwciała wysoce awidne wskazują na przebytą infekcję lub reinfekcję.
Nie ma dostępnych szczepionek ani specyficznych leków przeciwko zakażeniu wirusem Zachodniego Nilu. Odpoczynek, odpowiednie nawodnienie oraz leki przeciwbólowe mogą złagodzić niektóre objawy. W przypadkach ciężkich pacjenci często muszą być hospitalizowani.
Większość osób zakażonych wirusem Zachodniego Nilu prawdopodobnie ma dożywotnią odporność i jest chroniona przed ponownym zachorowaniem.
Opracowano na podstawie: