Grzybice skóry, paznokci i włosów, nazywane dermatomykozami, to zróżnicowana grupa chorób zakaźnych wywoływanych przez grzyby chorobotwórcze. Szacuje się, że dermatomykozy mogą dotyczyć nawet 25% ludzi na świecie, co czyni je jedną z najczęstszych chorób zakaźnych. Grzyby chorobotwórcze wywołujące dermatomykozy można podzielić na: dermatofity, drożdżaki (grzyby drożdżopodobne) oraz pleśnie.
Dermatofity mają dużą skłonność do inwazji skóry, włosów i paznokci. W zależności od sposobu przenoszenia i głównego źródła występowania można je podzielić na trzy kategorie: antropofilne, zoofilne i geofilne. Dermatofity antropofilne przenoszone są z człowieka na człowieka. Blisko 70% przypadków dermatomykoz u ludzi jest spowodowane przez gatunki antropofilne. Dermatofity zoofilne rozprzestrzeniają się poprzez bliski kontakt ze zwierzętami – zwłaszcza ze zwierzętami domowymi (psy, koty). Dermatofity geofilne rzadziej wywołują choroby u ludzi. Kontakt z mikroorganizmami takimi jak Nannizzia gypseum może prowadzić do zakażeń rąk i ramion u ogrodników lub pracowników rolnych.
Zakażenia grzybicze rozprzestrzeniają się przez bezpośredni kontakt, a także poprzez skażone ubrania, buty, prysznice, podłogi czy dywany. Do grzybic stóp i paznokci predysponują nadmierna potliwość stóp i noszenie nieprzewiewnego obuwia w okresie letnim.
Do zakażenia może dojść podczas:
Diagnostyka infekcji grzybiczych jest istotnym elementem poprzedzającym wdrożenie odpowiedniego leczenia. Walka z grzybicą wymaga cierpliwości, ponieważ proces leczenia jest długi i często wieloetapowy, a identyfikacja konkretnego czynnika chorobotwórczego może potrwać wiele tygodni. Tradycyjne metody diagnostyczne, takie jak mikroskopia czy hodowle, są uciążliwe i czasochłonne. Prowadzenie hodowli może być dodatkowo utrudnione lub nawet niemożliwe ze względu na terapię przeciwgrzybiczą rozpoczętą przed pobraniem próbki. Co więcej, często diagnostyka oparta na hodowli może prowadzić do błędnych diagnoz, szczególnie w przypadku infekcji mieszanych (wywołanych przez kilka rodzajów patogenów).
Coraz większe znaczenie w diagnostyce zakażeń grzybiczych zyskują badania genetyczne, które pomagają uniknąć trudności diagnostycznych związanych z tradycyjnymi metodami i trafnie identyfikują źródło zakażenia. Na rynku diagnostycznym dostępne są testy, które wykrywają w jednym badaniu nawet 50 dermatofitów!
Badanie genetyczne pozwala precyzyjnie określić źródło grzybicy.
Gatunki, które możemy zidentyfikować w badaniu genetycznym: