Czym są badania serologiczne?
Badania serologiczne to badania przeciwciał w surowicy. Wymienić tutaj można przeciwciała przeciwko:
- transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (anty-tTG)
- deamidowanym peptydom gliadyny w klasie IgG (anty-DGP (GAF-3X))
- endomysium w klasie IgA (EmA)
Gdy widzisz u siebie objawy celiakii
Badanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) jest badaniem pierwszego rzutu w diagnostyce celiakii. Jeżeli występują u Ciebie objawy , to powinieneś udać się do laboratorium w celu rozpoczęcia diagnostyki. Wynik w normie oznacza bardzo małe ryzyko, że chorujesz na celiakię. Jeśli jednak wynik będzie znacznie podwyższony, należy przeprowadzić testy potwierdzające, ponieważ nie można stwierdzić celiakii na podstawie jednego badania serologicznego. Przeciwciała są bardzo pomocne, a przy tym są metodą relatywnie tanią i nieobciążającą organizmu. Złotym standardem pozostaje biopsja jelita cienkiego – jest to metoda, która w 100% potwierdzi chorobę (dla ścisłości: można ją obejść w przypadku dzieci). Warto pamiętać, że przy diagnozowaniu celiakii badanie przeciwciał ma sens tylko i wyłącznie w przypadku normalnej diety. Jeżeli przejście na dietę bezglutenową nastąpi przed postawieniem diagnozy, wyniki badań będą fałszywie zaniżone. Taka sama sytuacja może mieć miejsce także w przypadku tzw. niedoboru IgA. Aby wyeliminować wynik fałszywie prawidłowy, warto równolegle do badania anty-tTG oznaczyć całkowity poziom przeciwciał w klasie IgA, który potwierdzi prawidłowe funkcjonowanie naszego układu immunologicznego. Bardziej szczegółowo na temat przeciwciał przeczytasz także na blogu Gdy jedzenie szkodzi.
Monitorowanie diety bezglutenowej
Organizm osób chorych na celiakię w przypadku spożywania glutenu produkuje przeciwciała. Badanie przeciwciał jest więc przydatne w sytuacji, gdy chcemy sprawdzić, czy prawidłowo stosujemy dietę bezglutenową. Ponieważ cały proces polega na porównaniu wyniku sprzed wdrożenia diety z wynikiem po upływie określonego czasu, konieczne jest oznaczenie poziomu przeciwciał przy stosowaniu normalnej diety. Standardowo poziom przeciwciał bada się:
- 6 miesięcy po rozpoczęciu stosowania diety bezglutenowej
- następnie co 12 miesięcy u osób bez objawów choroby
Poziom przeciwciał powinien wrócić do normy po około pół roku stosowania diety bezglutenowej. Zdarzają się jednak osoby, które wymagają znacznie dłuższego czasu, co nie powinno być niepokojące, jeżeli zauważamy tendencję spadkową w porównaniu do wyniku wyjściowego. Warto mieć na uwadze jednak fakt, że badania te nie są wrażliwe na małe odstępstwa od diety, ponieważ ukazują wielotygodniową średnią spożywania lub unikania glutenu.
Gdzie wykonać badania przeciwciał?
Badanie z krwi wymaga wizyty w laboratorium w celu pobrania próbki krwi. Nie ma potrzeby bycia na czczo. Są to badania specjalistyczne, dlatego nie znajdziemy ich w ofercie każdego laboratorium diagnostycznego. Gdzie w takim razie udać się na badania? Użytecznym narzędziem jest internetowa wyszukiwarka placówek z całej Polski widoczna na górze tej strony. Wyszukiwarka wskaże nam 3 najbliżej położone laboratoria wraz z niezbędnymi danymi, takimi jak numer kontaktowy czy godziny otwarcia placówki.
Opracowano na podstawie:
- Giezowska H., Giezowski D., Choroba trzewna – patogeneza, diagnostyka, leczenie i możliwości działań profilaktycznych, Probl. Hig. Epidemiol. 2014, 95 (4): 823–826.
- Iwańczak F., Iwańczak B., Nowe wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia choroby trzewnej u dzieci i młodzieży, Prze Gastroenterol 2012; 7 (4): 185–191.
