Celiakia to choroba na całe życie. Jedyną formą terapii jest przestrzeganie ścisłej diety bezglutenowej. Nawet w przypadku ustąpienia objawów należy dożywotnio przestrzegać zaleceń dietetycznych. Wprowadzenie choćby niewielkich ilości glutenu może spowodować nawrót choroby i ponowne wystąpienie objawów.
Celiakia może ujawnić się w każdym wieku. Najwięcej zachorowań na celiakię obserwuje się do 5. roku życia oraz między 40. a 60. rokiem życia.
Bezwzględna dieta bezglutenowa (ang. gluten-free diet, GFD) jest jedyną formą terapii celiakii, a także utrzymania kontroli nad niepożądanymi objawami oraz zapobiegania długoterminowym powikłaniom.
Dietę bezglutenową należy wprowadzić dopiero po przeprowadzeniu diagnostyki przez gastroenterologa. Po wykluczeniu glutenu z jadłospisu spada poziom przeciwciał związanych z celiakią. Brak glutenu w diecie przed wykonaniem badań serologicznych i histopatologicznych może wpłynąć na wynik i spowodować, że będzie on fałszywie negatywny.
U krewnych pierwszego stopnia (rodzice, dzieci, rodzeństwo) osób chorych na celiakię warto wykonać w pierwszej kolejności badania genetyczne. W przypadku wyniku ujemnego możemy z 99% prawdopodobieństwem powiedzieć, że dana osoba nigdy nie zachoruje na celiakię. W tej grupie pacjentów nie ma potrzeby wykonywania przesiewowych badań serologicznych w kierunku celiakii w przyszłości.
Jeśli ktoś ma predyspozycję genetyczną, niezależnie od objawów, powinien być objęty serologicznymi badaniami przesiewowymi. Diagnostykę serologiczną najlepiej powtarzać co 2–3 lata.
Istnieją rzadkie przypadki osób ze zdiagnozowaną celiakią bez alleli HLA-DQ2 i DQ8. Gdy badanie genetyczne wypada negatywnie, a w surowicy tego pacjenta stwierdza się charakterystyczne dla celiakii przeciwciała i badanie histopatologiczne potwierdza typowe dla celiakii zmiany – taki pacjent powinien mieć powtórnie wykonaną biopsję i badania serologiczne (po odpowiednim czasie), żeby sprawdzić, czy pod wpływem diety bezglutenowej cofnęły się zmiany chorobowe.
Koszt badania genetycznego w kierunku celiakii jest indywidualnie ustalany przez poszczególne laboratoria. Aby uzyskać dokładne informacje na temat kosztów, zaleca się bezpośredni kontakt z wybraną placówką medyczną. W celu znalezienia najbliższego laboratorium można skorzystać z wyszukiwarki laboratoriów widocznej na górze strony.
Badanie genetyczne w kierunku celiakii można wykonać z próbki krwi lub z wymazu z policzka. Wybór materiału do badania nie ma wpływu na wiarygodność wyniku. Przy wyborze materiału do badania należy kierować się własną wygodą. Niektórzy pacjenci mogą mieć trudności z pobraniem krwi żylnej lub odczuwać strach przed pobraniem krwi. Pobranie wymazu z policzka jest bezinwazyjne i bezbolesne dla pacjenta, ale co najmniej 2 h przed pobraniem wymazu należy stosować się do specjalnych zaleceń: nie pić, nie jeść, nie żuć gumy, nie myć zębów, nie palić papierosów oraz nie korzystać ze smoczka w przypadku dzieci.
Przed pobraniem próbki krwi nie trzeba być na czczo ani stosować się do specjalnych zaleceń. Z kolei w przypadku pobrania wymazu z policzka zaleca się co najmniej 2 h przed pobraniem nie pić i nie jeść oraz unikać żucia gumy, mycia zębów i palenia papierosów. W przypadku dzieci w tym czasie należy także zrezygnować z korzystania ze smoczka.
