U pacjentów będących na ścisłej diecie bezglutenowej wraz z upływem czasu objawy celiakii ustępują, stężenie przeciwciał normalizuje się, cofają się także zmiany histopatologiczne. Skuteczność diety bezglutenowej można monitorować testami laboratoryjnymi, które dzielimy na dwa rodzaje:
Monitorowanie przestrzegania diety bezglutenowej poprzez odpowiedź kliniczną, czyli ustąpienie objawów celiakii, nie jest optymalną metodą. Badania wykazują, że kontrolowane obciążenie glutenem pacjentów z celiakią może prowadzić do ustąpienia objawów u 22% z nich, mimo utrzymującego się zaniku kosmków jelitowych. Dlatego do oceny skuteczności diety bezglutenowej stosuje się odpowiednie testy laboratoryjne.
Ze względu na długi czas całkowitego zaniku przeciwciał lub znaczącego spadku ich poziomu pierwsze badanie przeciwciał typowych dla celiakii zaleca się przeprowadzić po 6 miesiącach od rozpoczęcia stosowania diety bezglutenowej. Po tym okresie wynik powinien być znacząco niższy.
GIP to metabolity glutenu, które nie ulegają trawieniu w jelicie. Można je wykryć w kale i/lub moczu jako dowód spożycia glutenu w ciągu ostatnich kilku dni. Istnieje wysoka korelacja pomiędzy ilością spożytego glutenu a ilością GIP w kale/moczu. Limit detekcji dostępnych testów laboratoryjnych to 0,15 μg GIP/g kału lub 2,20 ng GIP/ml moczu. W związku z tym badanie GIP można stosować do kontrolowania skuteczności diety bezglutenowej.
Testy GIP są polecane u pacjentów:
