Wiadomo, że wcześniejsze wprowadzenie glutenu do diety niemowląt może przyśpieszyć autoimmunizację i pojawienie się objawów celiakii w pierwszych dwóch latach życia dziecka. Opóźnienie podawania glutenu nie zapobiegnie chorobie – może jedynie odroczyć w czasie wystąpienie objawów. Na podstawie najnowszych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) obalamy mity związane z karmieniem niemowląt zagrożonych celiakią.
1. Karmienie piersią zmniejsza ryzyko rozwoju celiakii
MIT. Nie wykazano, że karmienie piersią zmniejsza ryzyko rozwoju celiakii w dzieciństwie i nie zmieniono dotychczasowych zaleceń dotyczących karmienia piersią.
2. Karmienie piersią w trakcie wprowadzania glutenu do diety niemowląt zmniejsza ryzyko rozwoju celiakii
MIT. Wprowadzanie glutenu do diety niemowlęcia w trakcie karmienia piersią nie jest zalecane jako metoda obniżania ryzyka rozwoju celiakii. Karmienie piersią należy promować ze względu na jego inne potwierdzone korzyści zdrowotne.
3. Wiek wprowadzenia glutenu wpływa na ryzyko rozwoju celiakii
MIT. Gluten można wprowadzać do diety niemowląt między 4. a 12. miesiącem życia. Wprowadzenie glutenu w tym przedziale wiekowym nie wpływa na bezwzględne ryzyko celiakii u dzieci bez przypadków choroby trzewnej w rodzinie.
PRAWDA. Bardzo wczesny rozwój celiakii (u dzieci poniżej 3.–5. roku życia) jest spotykany przede wszystkim u dzieci posiadających geny do niej predysponujące. Wczesny wiek wprowadzenia glutenu do diety tych dzieci może przyśpieszyć pojawienie się objawów celiakii.
4. Dzieci posiadające geny HLA-DQ2 i HLA-DQ8 są bardziej narażone na rozwój celiakii przy wczesnym wprowadzeniu glutenu
PRAWDA. Dzieci te mogą odnieść korzyść z opóźnienia wprowadzenia glutenu do diety do wieku powyżej roku (opóźnienie wystąpienia objawów choroby). Po wprowadzeniu glutenu do diety należy stosować skrining serologiczny, by rozpoznać celiakię przed rozwojem poważnych niedoborów żywieniowych. Nie są to jednak oficjalne zalecenia ESPGHAN.
5. Rodzaj wprowadzanego produktu zbożowego zawierającego gluten wpływa na ryzyko rozwoju celiakii
MIT. Nie wykazano, że rodzaj wprowadzanego glutenu wpływa na ryzyko ujawnienia się celiakii. Nie wskazano także rodzaju glutenu, który należałoby stosować przy jego wprowadzaniu do diety.
6. Dzieciom, których krewny pierwszego stopnia choruje na celiakię, gluten należy podawać po ukończeniu 1. roku życia
MIT. Schemat wprowadzania glutenu do diety niemowląt jest jednakowy zarówno dla dzieci z grupy ryzyka celiakii, jak i dzieci pochodzących z rodzin niedotkniętych tą chorobą. ESPGHAN nie sformułował odrębnych oficjalnych wytycznych dotyczących dzieci, u których krewny pierwszego stopnia choruje na celiakię. Ocenia się, że ok. 10–15% z tych dzieci może odnieść korzyść z opóźnienia podawania glutenu. Optymalne byłoby wykonanie u nich badań genetycznych i podjęcie decyzji o opóźnieniu podania glutenu tylko u dzieci z potwierdzoną obecnością genów HLA-DQ2 lub HLA-DQ8.
Opracowano na podstawie:
- Szajewska H., Shamir R., Mearin L. i wsp., Gluten introduction and the risk of coeliac disease: a position paper by the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition, Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition, 2016, 62: 507–513.
- Sawiec P., Szajewska H., Wprowadzenie glutenu do diety a ryzyko celiakii. Aktualne (2016) stanowisko ESPGHAN, http://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/wytyczne/142966,wprowadzanie-glutenu-do-diety-a-ryzyko-celiakii-stanowisko-espghn.