Dieta bezglutenowa jest niewątpliwie ostatnio bardzo modna. Przechodzi na nią wielu celebrytów i influencerów. Wiąże się to z przekonaniem, że zboża, a głównie pszenica, to w naszym jadłospisie źródło wszelkiego zła.
Fakty o diecie bezglutenowej
Nie ma jak na razie żadnych konkretnych dowodów naukowych przemawiających za tym, że cała ludzkość powinna przejść na dietę bezglutenową. Jest jednak pewne, że w niektórych chorobach ścisła dieta bezglutenowa to konieczność. Zaliczamy do nich celiakię, alergię na gluten (pszenicę) i nieceliakalną nadwrażliwość na gluten. W ostatnim czasie opublikowano nawet pracę, w której podano, że dieta bezglutenowa może zwiększać ryzyko cukrzycy i miażdżycy1. To pewne, że źle prowadzona dieta bezglutenowa, czyli taka, w której unikamy zbóż i nie zastępujemy ich innymi produktami, będzie dietą niedoborową. Zabraknie w niej przede wszystkim witamin B12, B3 i B9, a także wapnia i żelaza2.
Jak dowiedzieć się, czy dieta bezglutenowa jest mi potrzebna?
Badaniem przesiewowym w przypadku podejrzenia celiakii jest oznaczenie przeciwciał z krwi przeciwko transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (anty-tTG IgA). Więcej o tych przeciwciałach pisaliśmy tutaj. Diagnostyka celiakii jest wieloetapowa, ale jeśli jesteśmy na normalnej diecie i otrzymamy wynik tych przeciwciał w normie, najprawdopodobniej możemy wykluczyć tę chorobę. Objawy celiakii są bardzo różne ? klasyczne dotyczą układu pokarmowego i wszelkich dolegliwości żołądkowo-jelitowych, ale spektrum symptomów jest naprawdę bardzo szerokie. Celiakia może objawiać się poprzez bezpłodność męską lub żeńską, osteoporozę, anemię, a także zaburzenia neurologiczne, takie jak ataksja móżdżkowa czy padaczka. Z kolei do symptomów alergii na gluten zaliczamy wymioty, biegunkę, pokrzywkę skórną i wodnisty katar. Aby zdiagnozować alergię, należy zrobić testy z krwi.
Bezglutenowe zakupy
Dla osób będących na diecie bezglutenowej niezwykle istotne jest uważne czytanie etykiet w sklepie. Najlepiej wybierać produkty oznaczone znakiem „Przekreślonego Kłosa”. Jeżeli nie mamy pewności co do niektórych artykułów, można je sprawdzić za pomocą testu do użytku domowego, który wskaże, czy dany produkt zawiera gluten. Niestety wielu producentów oznacza swoje artykuły jako bezglutenowe, uznając to za dobry chwyt marketingowy, ale nie zastanawiając się bądź nie mając świadomości konsekwencji takich działań. Dlatego też osoba na diecie bezglutenowej powinna być dobrze wyedukowana i posiadać umiejętność czytania między wierszami. Czas poznać mniej znane zboża bezglutenowe, które świetnie zastąpią nam produkty na bazie pszenicy, żyta i jęczmienia. Warto mieć na uwadze fakt, że im mniej przetworzony produkt, tym większe prawdopodobieństwo, że nie zawiera glutenu. Po produkty sztucznie bezglutenowe powinniśmy sięgać jak najrzadziej, ponieważ mają one w swoim składzie niepotrzebne dodatki, dzięki którym artykuł imituje dobrze znany nam przysmak glutenowy.
Czy moda na dietę bezglutenową może zaszkodzić?
Z jednej strony celiacy na pewno na tej modzie zyskali. Na sklepowych półkach można kupić wiele produktów opatrzonych znakiem „Przekreślonego Kłosa”. Świadomość społeczeństwa co do choroby, jaką jest celiakia, wzrosła. Badania laboratoryjne w kierunku celiakii są znacznie szerzej dostępne, dzięki czemu więcej osób jest zdiagnozowanych i może cieszyć się dobrym zdrowiem na diecie bezglutenowej. Powstaje także wiele firm cateringowych, które w swojej ofercie mają pudełkową dietę bezglutenową. Z drugiej strony jednak dochodzą do nas głosy, iż celiacy z powodu trwającej mody są wyśmiewani przez innych, że ulegają chwilowym fanaberiom i niepotrzebnie kupują dużo droższe produkty. Trudno w takim momencie wytłumaczyć komuś, że dieta bezglutenowa nie jest wyborem, ale jedyną skuteczną metodą leczenia celiakii, alergii bądź nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten.
Opracowano na podstawie: