Programy lekowe mają zagwarantować pacjentom dostęp do nowoczesnych terapii. Jedną z nich są przetoczenia immunoglobulin stosowane w niektórych schorzeniach układu nerwowego. Czy taki rodzaj leczenia jest bezpieczny w czasie pandemii?
Przetoczenia immunoglobulin w neurologii
Pacjenci objęci leczeniem w postaci przetoczeń dożylnych immunoglobulin to chorzy, którzy cierpią na różnego rodzaju choroby zapalne układu nerwowego, wywołane procesem autoimmunizacji. Terapię tę stosuje się m.in. w leczeniu zapalenia rdzenia kręgowego i nerwu wzrokowego (choroba Devica) czy zapaleniu mózgu związanym z przeciwciałami przeciw antygenom neuronalnym [1]. W Polsce takie leczenie jest dostępne w 83 ośrodkach.
Choroby neurologiczne i koronawirus
Zakażenia nowym koronawirusem, czyli SARS-CoV-2, mogą być niebezpieczne przede wszystkim dla osób z niezdiagnozowaną chorobą układu nerwowego – z uwagi na ryzyko rozwoju powikłań neurologicznych. Ponadto u pacjentów z chorobą autoimmunizacyjną układu nerwowego objętą programem leczenia immunoglobulinami zakażenie SARS-CoV-2 może się wiązać z zaostrzeniem zaburzeń neurologicznych [2]. W związku z powyższymi obawami powstały zalecenia dotyczące stosowania przetoczeń immunoglobulin w czasie pandemii.
Przetoczenia immunoglobulin w trakcie pandemii
Leczenie wlewami immunoglobulin to często jedyna skuteczna terapia, która pozwala zatrzymać lub spowolnić rozwój choroby. Polskie Towarzystwo Neurologiczne (PTN) wydało zalecenia, które mówią, że w trakcie pandemii COVID-19 leczenie immunoglobulinami powinno być kontynuowane, także u pacjentów eksponowanych na wirusa SARS-CoV-2 [3]. Wytyczne PTN dotyczą ośmiu schorzeń:
- przewlekłej zapalnej polineuropatii demielinizacyjnej (CIDP)
- wieloogniskowej neuropatii ruchowej (MMN)
- miastenii rzekomoporaźnej (MG) przy jednoczesnym spełnieniu określonych warunków wskazanych w programie terapeutycznym
- zespołów paranowotworowych: zespół miasteniczny Lamberta-Eatona, zapalenie układu limbicznego, polineuropatia ruchowa lub ruchowo-czuciowa z udokumentowaniem wskazanych w programie terapeutycznym badań dodatkowych
- miopatii zapalnych: zapalenie skórno-mięśniowe oraz zapalenie wielomięśniowe w przypadku nieskutecznego leczenia kortykosteroidami
- zespołu Guillaina-Barrégo
- choroby Devica (neuromyelitis optica, NMO)
- zapalenia mózgu z przeciwciałami przeciw antygenom neuronalnym
W rekomendacjach PTN możemy przeczytać, że przetoczenie immunoglobulin u pacjentów narażonych na kontakt z SARS-CoV-2 wydaje się bezpieczne i nie wiąże się z ryzykiem zaostrzenia infekcji nowym koronawirusem. Konieczne jest utrzymanie i zapewnienie dostępu do leczenia pacjentom objętym programem. Oczywiście to, w jakim terminie zostaną podane immunoglobuliny, zależy od oceny ryzyka epidemiologicznego oraz stanu pacjenta. Taka decyzja powinna być podjęta w porozumieniu z ośrodkiem prowadzącym terapię (najlepiej telefonicznie).
Przetoczenia immunoglobulin u pacjentów zakażonych
W przypadku pacjentów zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2 z już istniejącą chorobą układu nerwowego przetoczenia immunoglobulin powinny być prowadzone na oddziale neurologicznym lub chorób zakaźnych w szpitalu jednoimiennym zakaźnym.
Leczenie przetoczeniami immunoglobulin powinno być również możliwe na oddziałach neurologicznych po przyjęciu pacjenta z nowo zdiagnozowaną chorobą autoimmunizacyjną układu nerwowego lub jej zaostrzeniem, ale bez rozpoznania infekcji koronawirusem SARS-CoV-2. Ma to na celu ograniczenie przewożenia pacjentów pomiędzy szpitalami i unikanie niepotrzebnego ryzyka zakażenia.
Opracowano na podstawie:
- Obwieszczenie nr 65 Ministra Zdrowia z dnia 30 sierpnia 2019 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
- https://www.mp.pl/neurologia/choroby/inne-choroby/230945,stanowisko-ptn-dot-leczenia-przetoczeniami-immunoglobulin-w-chorobach-neurol-w-sytuacji-epidemii
- https://ptneuro.pl/o_ptn/aktualnosci/stanowisko_ptn_dot_leczenia_przetoczeniami_immunoglobulin_w_chorobach_neurol_w_sytuacji_epidemii
