Obraz kliniczny boreliozy jest bardzo zróżnicowany i trudno jednoznacznie określić specyficzne objawy choroby z Lyme. W zasadzie jedynym charakterystycznym symptomem jest rumień wędrujący (erythema migrans – EM), który pojawia się najczęściej w miejscu ukłucia kleszcza.
EM występuje u ludzi w każdym wieku, niezależnie od płci. Pojawia się po kilku dniach lub tygodniach od ukłucia kleszcza. Początkowo przybiera formę małej czerwonej plamki lub grudki na skórze. Stopniowo rozszerza się, pozostawiając przejaśnienie wewnątrz. Nieleczony może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy, a jego średnica waha się od kilku centymetrów do ponad metra. U dorosłych pacjentów rumień wędrujący najczęściej pojawia się na nogach i stopach; u dzieci – w górnej części ciała [1–4]. Mniej więcej połowa dorosłych pacjentów ma objawy miejscowe – zwykle łagodne swędzenie, pieczenie lub ból. U pewnej grupy mogą też wystąpić objawy ogólne, takie jak zmęczenie i złe samopoczucie, bóle głowy, mięśni lub stawów o różnej intensywności, umiejscowieniu i czasie trwania [5–7].
Według niektórych badań europejscy pacjenci z rumieniem wędrującym są zwykle seronegatywni względem Borrelia, podczas gdy pacjenci amerykańscy – seropozytywni. W obu tych przypadkach wyniki badań laboratoryjnych nie mają jednak większego znaczenia, gdyż rozpoznania dokonuje się na podstawie objawów [3]. Badania laboratoryjne muszą być wykonane w przypadku wystąpienia innych symptomów niż rumień wędrujący.
Opracowano na podstawie:
- Straubinger R.K., Summers B.A., Chang J.F., Appel M.J.G., Persistence of Borrelia burgdorferi in experimentally infected dogs after antibiotic treatment, J Clin Microbiol 1997, 35: 111–116.
- Afzelius A., Verhandlungen der Dermatologischen Gesellschaft zu Stockholm, Arch Dermatol Syph 1910, 101: 405–406.
- Steere A.C., Lyme disease, N Engl J Med 1989, 321: 586–96.
- Lipschütz B., Über eine seltene Erythemform (Erythema chronicum migrans), Arch Dermatol Syph 1913, 118: 349–356.
- Weber K., Neubert U., Buchner S.A., Erythema migrans and early signs and symptoms, in: Weber K., Burgdorfer W. (eds.), Aspects of Lyme borreliosis, 1st edn., Berlin, Springer-Verlag, 1993: 105–121.
- Strle F., Nelson J.A., Ruzic-Sabljic E., European Lyme borreliosis: 231 culture-confirmed cases involving patients with erythema migrans, Clin Infect Dis 1996, 23: 61–65.
- Strle F., Videcnik J., Zorman P., Cimperman J., Lotric-Furlan S., Maraspin V., Clinical and epidemiological findings for patients with erythema migrans. Comparison of cohorts from the years 1993 and 2000, Wien Klin Wochenschr 2002, 114: 493–497.