Diagnostyka boreliozy jest tematem wzbudzającym wśród pacjentów wiele emocji. Decyzja o rozpoznaniu i leczeniu boreliozy powinna być podejmowana wyłącznie przez lekarza. Osoba, która znalazła na swoim ciele kleszcza i obserwuje niepokojące objawy, powinna zgłosić się do specjalisty i jemu pozostawić postawienie diagnozy. Lekarz na podstawie rozmowy z pacjentem i oceny jego symptomów podejmuje decyzję o dodatkowych badaniach i ewentualnym leczeniu. Oficjalne wytyczne międzynarodowe i polskie ściśle definiują, jak powinna wyglądać ścieżka diagnostyczna boreliozy. Obowiązujące w Polsce wytyczne dotyczące diagnostyki boreliozy są wydawane przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ). Ich ostatnia aktualizacja miała miejsce w 2023 roku.
Według PTEiLChZ podstawą rozpoznania boreliozy jest obraz kliniczny pacjenta. W przypadku wystąpienia charakterystycznej zmiany skórnej, zwanej rumieniem wędrującym, można mówić o pewnym rozpoznaniu choroby bez konieczności wykonywania badań laboratoryjnych. Należy jednak pamiętać, że rumień wędrujący nie występuje u wszystkich zakażonych krętkami Borrelia. Pierwsze objawy choroby mogą być niespecyficzne i wymagają weryfikacji laboratoryjnej. W diagnostyce boreliozy wykorzystuje się przede wszystkim testy serologiczne, które polegają na wykrywaniu przeciwciał przeciwko bakterii Borrelia burgdorferi w surowicy krwi pacjenta.
Rekomendowana jest dwuetapowa strategia diagnostyki laboratoryjnej boreliozy:
Etap przesiewowy jest wykonywany m.in. za pomocą wysokoczułego testu ELISA w klasach przeciwciał IgM oraz IgG. Wynik ujemny tego testu jest ostateczny. W przypadku dodatnich (granicznych) wyników testu przesiewowego zaleca się jego potwierdzenie za pomocą bardziej specyficznych testów potwierdzających.
Etap potwierdzenia jest wykonywany za pomocą wysokospecyficznego testu typu immunoblot. Przeprowadzenie tego testu jest konieczne jedynie w przypadku otrzymania dodatniego lub granicznego wyniku w teście ELISA. Nie zaleca się wykonywania testu potwierdzenia z pominięciem testu przesiewowego (ELISA) ani w przypadku uzyskania wyniku ujemnego w teście przesiewowym.
Dwuetapowe postępowanie w diagnostyce boreliozy jest racjonalne, ponieważ obie metody wzajemnie się uzupełniają. Wczesna i odpowiednio przeprowadzona (zgodnie z rekomendacjami) diagnostyka boreliozy ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i uniknięcia długofalowych powikłań.
Więcej o tym, jakie testy wybrać do diagnostyki boreliozy oraz kiedy najlepiej wykonać badania, dowiesz się w zakładce „Testy na boreliozę”:
