Czym jest neurologia? Neurologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się chorobami układu nerwowego ośrodkowego (mózg i rdzeń kręgowy) i obwodowego (nerwy obwodowe, korzenie nerwowe), a także chorobami mięśni. Szacuje się, że choroby neurologiczne i ich następstwa dotykają miliarda ludzi na całym świecie. Dane z European Brain Council (1) mówią wyraźnie, że wydatki na choroby mózgu (neurologia i psychiatria) w Europie są wyższe niż razem wzięte choroby nowotworowe czy sercowo-naczyniowe.
Choroby neurologiczne
Choroby neurologiczne występują we wszystkich grupach wiekowych i we wszystkich regionach geograficznych. Do najczęstszych zaburzeń neurologicznych należy zaliczyć:
- udary mózgu (czyli naczyniowe uszkodzenia mózgu)
- choroby neurodegeneracyjne z ich najważniejszymi jednostkami chorobowymi – chorobą Alzheimera i Parkinsona
Choroby te dotykają głównie ludzi starszych. Ale neurologia to także schorzenia częste w młodszej grupie wiekowej, takie jak padaczka, bóle głowy (z migreną na czele), oraz choroby demielinizacyjne z najważniejszą z nich – stwardnieniem rozsianym. Podobnie choroby nerwów obwodowych (polineuropatie), korzeni nerwowych (np. zespoły rwy kulszowej) czy choroby mięśni (dystrofie czy rdzeniowy zanik).
Choroby neurologiczne coraz częstszym problemem
Zwiększona spodziewana długość życia i zmniejszona płodność doprowadziły do demograficznego przejścia z populacji „młodej”, przez „dojrzałą” aż do „starzejącej się”, powodując wzrost zaburzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera i inne demencje oraz choroba Parkinsona. W konsekwencji wiele krajów o niskich dochodach boryka się z podwójnym ciężarem utrzymującego się wysokiego poziomu zakażeń – w tym niektórych, które skutkują zaburzeniami neurologicznymi (np. HIV i malarią) – oraz wzrostem liczby chorób niezakaźnych. Szacuje się, że liczba osób cierpiących na choroby neurologiczne znacznie wzrośnie w nadchodzących latach. Przewiduje się, że liczba osób dotkniętych demencją (już policzonych w dziesiątkach milionów) będzie podwajać się co 20 lat (2).
Choroby neurologiczne – badania
Jedną z metod powstrzymywania tego wzrostu i ewentualnego zmniejszenia kosztów wynikających z występowania chorób neurologicznych jest intensyfikacja prac badawczych. W XIX i na początku XX wieku badania mózgu należały do wielu różnych obszarów, które różniły się metodologią i celami. Badania naukowe i technologiczne, od poziomu molekularnego do behawioralnego, zostały przeprowadzone w wielu różnych ośrodkach, ale nie zostały opracowane w naprawdę interdyscyplinarny sposób. Obecnie, z powodu długotrwałego starzenia się, zapadalność na choroby neurologiczne rośnie i potrzebna jest znacznie głębsza wiedza na temat zaburzeń pracy mózgu i układu nerwowego. Badania powinny opierać się na współdziałaniu różnych połączonych ze sobą sektorów naukowych, nie w izolacji, jak miało to miejsce w przeszłości.
„Jako ludzie potrafimy rozpoznać oddalone o lata świetlne galaktyki, badać cząstki mniejsze od atomu. Nadal jednak nie rozwiązaliśmy tajemnicy niespełna półtorakilogramowej substancji, którą mamy między uszami” (słowa Baracka Obamy, który zainaugurował amerykański program badawczy BRAIN w 2013 roku).
Intensyfikacja prac badawczych dotyczących chorób neurologicznych może przyczynić się do zmniejszenia obciążeń będących konsekwencją tych schorzeń; badania tego typu są też istotne same w sobie, ze względu na dostarczanie wiedzy o normalnych funkcjach mózgu takich jak: emocje, agresja, przyswajanie wiedzy czy pamięć.
Opracowano na podstawie:
- Wittchen H.-U. et al., The size and burden of mental disorders and other disorders of the brain in Europe 2010, European Neuropsychopharmacology 21.9 (2011): 655–679.
- Neurological disorders: public health challenges, World Health Organization, 2006.