Kiła (syfilis) należy do układowych chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową. Wywołuje ją bakteria – krętek blady (Treponema pallidum), który dostaje się do organizmu przez uszkodzoną skórę lub nieuszkodzone błony śluzowe. Namnaża się w miejscu zakażenia i rozprzestrzenia się wraz z krwią i limfą.
Kiłą najłatwiej zarazić się przez bezpośredni kontakt z zakażonymi wydzielinami (wydzielina z owrzodzeń, krew) m.in. podczas stosunków seksualnych. W fazie kiły wczesnej chory zakaża również w okresach bezobjawowych (gdy nie ma zmian na skórze).
Kiła – objawy
Najczęściej pacjenci zaczynają podejrzewać zakażenie po pojawieniu się wysypki. Jest ona drobnogrudkowa, nieswędząca, pokrywa tułów, ramiona, dłonie i podeszwy. Przed wysypką w miejscu wniknięcia krętka bladego, pojawia się tzw. zmiana pierwotna. Jest to dość głębokie owrzodzenie z uniesionymi twardymi brzegami, twardym spodem, bardzo zakaźne.
Niestety dość łatwo jest przeoczyć pierwsze objawy kiły (kiła pierwszorzędowa). Wrzód pierwotny pojawia się mniej więcej po 2 tygodniach od zakażenia i znika po kolejnych 2–3 tygodniach. Jest niebolesny i często go nie widać, bo jest usytuowany, np. w rowku zażołędnym. Wysypka grudkowa pojawia się po kilku miesiącach od zakażenia i też po kilku tygodniach znika, bez żadnego leczenia. Jeżeli nie zauważymy wrzodu pierwotnego, a tak jest w większości przypadków, i przeoczymy wysypkę grudkową, która może być zwiewna i widoczna tylko przez kilka dni, to potem, po roku, 2, 3 czy 5 latach, pojawiają się późniejsze stadia kiły obarczone powikłaniami.
Objawy, które pojawiają się u osób, które przeoczyły pierwsze symptomy i nie rozpoczęły leczenia są już charakterystyczne i ciężko je przeoczyć. Kiła drugorzędowa, czyli w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia, to możliwe problemy okulistyczne: zaczerwienienie oka, upośledzenie ostrości widzenia, zapalenie błony naczyniowej oka. Może wystąpić łysienie kępkowate – wypadanie włosów, brwi, rzęs, owłosienia łonowego. Po wyleczeniu kiły włosy odrastają.
W kile trzeciorzędowej są to już zmiany martwicze – tzw. kilaki. Może również dochodzić do uszkodzenia naczyniówki oka, uszkodzenia naczyń lub układu nerwowego. Szkody fizyczne wyrządzone przez rozpadający się kilak lub naciek zapalny w tkankach są nieodwracalne.
Kiła wrodzona
Krętek blady posiada dużą zdolność do inwazji tkanek. Bardzo łatwo przenika przez łożysko. U zakażonych kobiet ciężarnych może dojść do zakażenia wewnątrzmacicznego płodu i następnie do rozwoju kiły wrodzonej.
Kiła – badania laboratoryjne
W diagnostyce kiły zastosowanie znajdują odczyny niekrętkowe (kardiolipinowe, nieswoiste) i krętkowe (swoiste) – jako potwierdzające.
Każdy dodatni wynik testu przesiewowego należy potwierdzić, stosując testy potwierdzające, zgodnie z rekomendacjami. Związane jest to z tym, że dodatni wynik testu przesiewowego nie musi oznaczać zakażenia kiłą. Fałszywie dodatnie wyniki testów niekrętkowych (RPR, VDRL) występują jako tzw. odczyny typu ostrego oraz odczyny typu przewlekłego:
- u kobiet w ciąży
- u osób z wirusowymi lub bakteryjnymi zakażeniami
- po niedawnym szczepieniu
- u osób z chorobami nowotworowymi
- u osób z chorobami autoimmunizacyjnymi
Leczenie kiły monitoruje się, wykonując test VDRL ilościowo.
| Odczyny niekrętkowe
| Odczyny krętkowe
|
|
|
|
zalety: szybkie wykonanie, niski koszt, możliwe do zastosowania w badaniach przesiewowych
|
zalety: wysoka czułość i swoistość
|
| wady: wyniki dodatnie i wątpliwe wymagają weryfikacji odczynami krętkowymi, ponieważ istnieje ryzyko uzyskania fałszywie dodatniego wyniku, pozytywizują się dopiero po 5–6 tygodniach od zakażenia |
wady: dodatni wynik utrzymuje się do końca życia, wykrywa zakażenie aktualne i przebyte, nie ma zastosowania w kontroli po leczeniu
|
