W temacie szybko rozprzestrzeniającej się globalnej pandemii COVID-19, która już wywarła głęboki wpływ na zdrowie publiczne i infrastrukturę medyczną na całym świecie, pozostaje wiele pytań dotyczących jej wpływu na zdrowie (również nienarodzonych jeszcze) dzieci. Zarówno rozwijający się płód, jak i i noworodki mogą być wyjątkowo podatne na szkodliwe konsekwencje wrodzonego (zakażenie wewnątrzmaciczne) lub okołoporodowego zakażenia wirusem SARS-CoV-2, ale dane dotyczące znaczenia COVID-19 w czasie ciąży są ograniczone.
Czy nowy koronawirus dołączy do grupy TORCH?
Zakażenia nowym koronawirusem w czasie ciąży zostały już opisane w wielu raportach, ale częstość występowania i przebieg infekcji u noworodka nie zostały w pełni określone Bardzo interesujące jest pytanie, czy wirusa SARS-CoV-2 należy zaliczyć do tzw. grupy „TORCH”.
TORCH to akronim utworzony od pierwszych liter nazw chorób zakaźnych wywoływanych przez czynniki zakaźne:
- Toxoplasma gondii (toksoplazmoza)
- Others (inne, np. kiła, ospa wietrzna, zakażenia parwowirusem B19, krztusiec, chlamydioza)
- Rubella virus (różyczka)
- Cytomegalovirus (cytomegalia, CMV)
- Herpes simplex virus (wirus opryszczki, HSV)
Zakażenia drobnoustrojami z grupy TORCH przebiegają zwykle bezobjawowo lub łagodnie. Natomiast infekcje wymienionymi czynnikami zakaźnymi podczas ciąży mają istotny wpływ na zdrowie dziecka: prowadzą do poronienia lub występowania ciężkich wad wrodzonych. Niebezpieczeństwo wystąpienia komplikacji jest największe, gdy ciężarna choruje na daną chorobę po raz pierwszy w życiu (tzw. pierwotne zakażenie). Infekcje w ciąży mogą mieć poważne skutki. Konsekwencje zakażeń patogenami z grupy TORCH w postaci wad wrodzonych czy uszkodzeń wielonarządowych mogą ujawnić się:
- bezpośrednio po urodzeniu dziecka
- w okresie niemowlęcym
- kilka lat po urodzeniu
Czy wirus SARS-CoV-2 może mieć wpływ na płód?
W maju tego roku ukazał się artykuł (1) podsumowujący dotychczasową wiedzę dotyczącą potencjalnych zakażeń wrodzonych wirusem SARS-CoV-2. W omawianym przeglądzie uwzględniono 22 badania z udziałem 83 noworodków matek, u których zdiagnozowano chorobę COVID-19. Spośród tych noworodków, u 3 zostało potwierdzone zakażenie SARS-CoV-2 odpowiednio w 16, 36 i 72 godziny po urodzeniu za pomocą testów genetycznych (RT-PCR) z wymazu nosowo-gardłowego. Kolejne 6 noworodków miało podwyższone poziomy przeciwciał swoistych dla wirusa w próbkach krwi pobranych po urodzeniu, ale ujemne wyniki testu RT-PCR. Jednak bez pozytywnych wyników RT-PCR płynu owodniowego, łożyska lub krwi pępowinowej brakuje dowodów wirusologicznych na wewnątrzmaciczną transmisję zakażenia.
Opracowano na podstawie:
- Yang Ziyi, Yi Liu, Vertical Transmission of Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2: A Systematic Review, American Journal of Perinatology (2020).