Atopowe zapalenie skóry, czyli AZS, to jedna z najczęściej występujących dermatologicznych chorób skóry u dzieci. Pewna grupa pacjentów zgłasza poprawę stanu zdrowia po wprowadzeniu restrykcji dietetycznych, jednak rola diety w patogenezie AZS i zmniejszaniu dolegliwości wciąż nie jest w pełni poznana.
Czym jest atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba zapalna skóry, która ma charakter powracający i może dotyczyć osób w każdym wieku, ale najczęściej występuje u dzieci. Choroba ma długotrwały przebieg, charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń po długim czasie bez manifestacji objawów. Do głównych symptomów AZS należą suchość i świąd skóry. Czynniki ryzyka rozwoju tej choroby mogą mieć podłoże genetyczne, środowiskowe i immunologiczne.
Jaka jest rola alergii pokarmowej w powstawaniu AZS
Pojawia się coraz więcej doniesień, które wykluczają udział alergii pokarmowej w patogenezie atopowego zapalenia skóry. Identyfikacja alergii pokarmowej u pacjenta z AZS może mieć jednak znaczenie w kwestii nasilenia zmian skórnych, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci. U dorosłych alergia pokarmowa rzadko wyzwala AZS.
Czy dieta może zmniejszyć ryzyko zachorowania na AZS
Powszechnie uznaje się, że karmienie piersią i wprowadzenie pokarmów stałych powyżej 4.–6. miesiąca życia może zmniejszać ryzyko występowania AZS. Dostępne są badania, w których oceniano wpływ diety i suplementacji u ciężarnych kobiet na rozwój AZS. Stwierdzono, że przyjmowanie witamin D i E oraz selenu, siarczanu cynku i olejów rybich nie ma wpływu protekcyjnego na zachorowanie na AZS. Ochronne działanie wykazały jedynie probiotyki. Suplementacja mieszanymi szczepami probiotyków może zmniejszyć częstość występowania AZS u niemowląt. Dieta stosowana przez kobiety w ciąży lub karmiące piersią nie ma znaczenia dla pojawiania lub nasilania się zmian w przebiegu AZS. Metaanaliza danych pochodzących z badań z udziałem 952 uczestniczek nie wykazała, że unikanie potencjalnie alergizujących produktów spożywczych zapobiega występowaniu AZS. Dodatkowo podkreślono, że dieta eliminacyjna nie jest wskazana w przypadku kobiet ciężarnych.
Jaką rolę odgrywa dieta w leczeniu AZS
Leczenie atopowego zapalenia skóry opiera się głównie na terapii farmakologicznej. Największe znaczenie w łagodzeniu stanu zapalnego skóry w przebiegu AZS ma miejscowa pielęgnacja. Rola diety wciąż wzbudza liczne kontrowersje wśród badaczy. Niektórzy pacjenci wskazują na zaostrzenie objawów AZS po spożyciu takich produktów, jak jaja kurze, soja, orzechy czy mleko krowie, jednak dane naukowe nie potwierdzają skuteczności stosowania diety eliminacyjnej w łagodzeniu symptomów. Związek pomiędzy spożywanymi pokarmami a zaostrzeniem AZS występuje u nieznacznego odsetka pacjentów. Jedne z badań wykazały, że mniej niż 10% chorych zauważyło korzyści z dietoterapii. W większości przypadków stosowanie diety eliminacyjnej przez osoby chore na AZS jest nieuzasadnione, jednakże wiele publikacji podkreśla korzyści wynikające z suplementacji probiotykami. Przyjmowanie wybranych szczepów probiotyków może zmniejszyć dolegliwości głównie u dzieci powyżej 1. roku życia, brakuje jednak długofalowych badań, które pozwoliłyby na rutynowe zalecanie takiej suplementacji.
Podsumowanie
Rola diety u chorych na atopowe zapalenie skóry nie jest jednoznacznie określona. Z analizy badań wynika, że jedynie stosowanie probiotyków u dzieci może zmniejszyć ryzyko wystąpienia AZS. Podstawą leczenia tej dermatozy wciąż pozostaje odpowiednio dobrana farmakoterapia stanów zapalnych skóry oraz prawidłowa pielęgnacja. Alergia pokarmowa nie ma znaczenia w rozwoju AZS, jest jednak wtórną reakcją organizmu na wnikające przez uszkodzoną barierę naskórkową alergeny. Zatem stosowanie diety eliminacyjnej może być skuteczne jedynie u pacjentów ze zidentyfikowaną alergią pokarmową. Należy pamiętać, że wprowadzanie diety bez nadzoru lekarza lub dietetyka może prowadzić do zaburzeń odżywienia i niedoborów pokarmowych.
Opracowano na podstawie: https://www.termedia.pl/Czy-dieta-ma-znaczenie-w-atopowym-zapaleniu-skory-,123,47070,1,0.html