Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) to przewlekłe zapalenie różnych odcinków jelita grubego, wywołujące liczne objawy, głównie ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha i biegunki. WZJG może powodować trudności w codziennym funkcjonowaniu, ponieważ pacjenci muszą bardzo często chodzić do toalety, czasem nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Czy można żyć normalnie z WZJG i gdzie szukać wsparcia?
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – co to jest
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) jest przewlekłą chorobą zapalną jelit o podłożu autoimmunizacyjnym. Proces zapalny obejmuje błonę śluzową i podśluzową jelita grubego. Może toczyć się w różnych odcinkach jelita – w okrężnicy i/lub odbytnicy. Choroba zwykle przebiega w formie nawracających zaostrzeń, które są przerywane okresami remisji, kiedy to objawy ustępują.
Jest to jedna z dwóch głównych form nieswoistego zapalenia jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD), obok choroby Leśniowskiego-Crohna.
Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego
Objawy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u poszczególnych pacjentów mogą się znacząco różnić i zależą od nasilenia choroby. Najczęstsze to:
- biegunka, często krwista,
- bóle brzucha i skurcze jelit,
- silne parcie na stolec,
- utrata masy ciała,
- zmęczenie,
- gorączka,
- niedokrwistość (anemia),
- aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
Objawy mogą mieć znaczący wpływ na jakość życia, a ich nasilenie często zmienia się w czasie.
Przyczyny WZJG
Przyczyny wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nie są do końca poznane, ale uważa się, że choroba rozwija się na skutek kombinacji czynników genetycznych, immunologicznych i środowiskowych. Do tych ostatnich można zaliczyć nieodpowiednią dietę, stres oraz przebyte infekcje.
Choroba ma charakter autoimmunizacyjny, co oznacza, że układ odpornościowy pacjenta wskutek „pomyłki” atakuje błonę śluzową jelita grubego. Prowadzi to do przewlekłego procesu zapalnego i jej uszkodzenia. U wielu pacjentów wykrywa się obecność autoprzeciwciał skierowanych przeciwko:
- cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych typu okołojądrowego (pANCA) – występują u 60–80% pacjentów,
- komórkom kubkowym jelita (GAB) – występują u około 30% pacjentów.
Badanie na obecność tych autoprzeciwciał może być pomocne w diagnostyce różnicowej nieswoistych chorób zapalnych jelit.
Życie z WZJG
Pacjent z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego potrzebuje zarówno medycznego, jak i emocjonalnego wsparcia. Chorzy muszą dostosowywać swoje codzienne życie do objawów choroby, czego przykładem jest chociażby konieczność częstych wizyt w toalecie. Kluczowe aspekty kontrolowania choroby obejmują:
- regularne wizyty u gastroenterologa,
- stosowanie przepisanych leków zgodnie z zaleceniami,
- odpowiednią dietę – niektóre pokarmy mogą nasilać objawy, więc warto prowadzić dziennik żywieniowy,
- aktywność fizyczną dostosowaną do możliwości i stanu zdrowia,
- panowanie nad stresem – techniki relaksacyjne i terapia mogą być bardzo pomocne.
Wsparcie społeczne również jest niezwykle ważne. Pacjenci z WZJG mogą znaleźć pomoc i zrozumienie w różnych organizacjach i grupach wsparcia.
Gdzie szukać wsparcia
W Polsce działa kilka organizacji, które oferują wsparcie dla osób z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Przykładem jest Polskie Towarzystwo Wspierania Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelita „J-elita”. Organizacja ta nie tylko służy informacjami medycznymi, ale także organizuje spotkania, szkolenia, pikniki i turnusy rehabilitacyjne.
Ponadto cennym źródłem wsparcia i informacji są internetowe fora dla pacjentów z WZJG. Chorzy mogą dzielić się swoimi doświadczeniami, radami i uzyskiwać wsparcie emocjonalne od osób znajdujących się w podobnej sytuacji. Przykłady takich forów to:
- forum internetowe na stronie organizacji „J-elita”,
- międzynarodowe fora i grupy na Facebooku, takie jak Ulcerative Colitis Support Group,
- grupy wsparcia tworzone w mediach społecznościowych.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego może być wyzwaniem, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu, wsparciu społecznemu i dostępowi do informacji pacjenci mogą prowadzić satysfakcjonujące i aktywne życie. Edukacja na temat choroby, wiedza, jak radzić sobie z objawami, oraz korzystanie z dostępnych zasobów internetowych są kluczowe dla poprawy jakości życia osób dotkniętych tą chorobą.
Opracowano na podstawie:
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.17.
- Abraham C., Cho J.H., Inflammatory bowel disease, “The New England Journal of Medicine” 2009; 361 (21): 2066–2078, doi:10.1056/NEJMra0804647.
- Baumgart D.C., Sandborn W.J., Crohn’s disease, “The Lancet” 2012; 380 (9853): 1590–1605, doi:10.1016/S0140-6736(12)60026-9.
- Danese S., Fiocchi C.,Ulcerative colitis, “The New England Journal of Medicine” 2011; 365 (18): 1713–1725, doi:10.1056/NEJMra1102942.
- Kowalski K., Wrzodziejące zapalenie jelita grubego – przyczyny, objawy, leczenie,https://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-ukladu-pokarmowego,wrzodziejace-zapalenie-jelita-grubego—przyczyny–objawy–leczenie,artykul,1727103.html.
- Polskie Stowarzyszenie Wspierania Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelita „J-elita”,O nas, https://j-elita.org.pl/.
- Targan S.R., Shanahan F., The Immunopathogenesis of Inflammatory Bowel Disease, Springer Science & Business Media 2003.
- Ungaro R., Mehandru S., Allen P.B., Peyrin-Biroulet L., Colombel J.F., Ulcerative colitis, “The Lancet” 2017; 389 (10080): 1756–1770, doi:10.1016/S0140-6736(16)32126-2.
- Zdanowicz G., Nieswoiste zapalenia jelit (NZJ) – czym są i jak je leczyć?, https://www.mp.pl/pacjent/choroby/205806,nieswoiste-zapalenia-jelit-nzj-czym-sa-i-jak-je-leczyc.