Krztusiec to choroba zakaźna układu oddechowego wywoływana przez bakterię Bordetella pertussis. Choroba ta ma charakter nawracający i niezwykle łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i małych dzieci, ale może również dotknąć dorosłych, którzy nie są w pełni uodpornieni. Pierwsze objawy są zazwyczaj łagodne, podobne do zwykłego przeziębienia, jednak z czasem mogą pojawić się gwałtowne napady kaszlu, które często prowadzą do trudności w oddychaniu, wymiotów, a nawet bezdechu.
Wzrost liczby zachorowań w Europie
Od połowy 2023 r. w krajach europejskich pogorszyła się sytuacja epidemiologiczna związana z krztuścem. Od 2023 do 2024 r. zdiagnozowano ponad 60 tysięcy chorych, co stanowi aż 10-krotny wzrost w porównaniu z okresem 2021–2022. Najwięcej nowych przypadków odnotowano w Polsce, Belgii, Hiszpanii, Norwegii, Szwecji, Holandii, Danii i Czechach, gdzie doszło do zgonów z powodu zachorowania.
Według oceny Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC, ang. European Centre for Disease Prevention and Control) przyczyna jest związana ze zmniejszeniem stanu wyszczepienia przeciwko krztuścowi w niektórych populacjach, jak również z rezygnacją z obostrzeń obowiązujących w trakcie pandemii COVID-19, które częściowo chroniły przed transmisją wirusów i bakterii.
Sytuacja epidemiologiczna w Polsce
Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Polsce od początku tego roku do 15 lipca zarejestrowano aż 6844 chorych! W zeszłym roku w analogicznym okresie zgłoszonych zostało jedynie 448 zachorowań. Najwięcej potwierdzonych infekcji wystąpiło wśród dzieci i młodzieży, natomiast u dorosłych część przypadków pozostaje nierozpoznana, co sprawia, że dane mogą być niedoszacowane. Tak duża zachorowalność na krztusiec wynika z łatwej i szybkiej transmisji bakterii oraz z faktu, że pierwsze stadium, kiedy objawy są niespecyficzne, jest trudne do zdiagnozowania, a choroba jest wówczas najbardziej zakaźna.Według szacunków nawet 90% osób nieuodpornionych ulega zakażeniu po bezpośrednim kontakcie z chorą osobą.
Jak powstrzymać zachorowania na krztusiec
W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby należy zintensyfikować działania mające na celu przywrócenie odporności populacyjnej. W Polsce szczepionka przeciwko krztuścowi, błonicy i tężcowi jest obowiązkowa dla dzieci i młodzieży do 14. roku życia. Szczepienie nie daje jednak dożywotniej odporności, dlatego osobom dorosłym zaleca się przyjmowanie dawek przypominających co około 10 lat. Szczepienie szczególnie wskazane jest u osób w podeszłym wieku, personelu medycznego, rodziców noworodków oraz kobiet w ciąży. Szczepionka na krztusiec nie jest refundowana przez NFZ po 14. roku życia, dlatego należy pokryć w całości koszt dawki przypominającej.
Ponadto w przypadku podejrzenia infekcji, zarówno u dzieci, jak i dorosłych, rekomendowane jest przeprowadzenie diagnostyki w kierunku krztuśca.Zgodnie z obowiązującymi zaleceniami przesiewowym testem w diagnostyce zakażeń B. pertussis powinno być badanie przeciwciał klasy IgG przeciwko toksynie krztuścowej (PT, ang. pertussis toxin) z wykorzystaniem metody immunoenzymatycznej ELISA. W przypadku wyników wątpliwych kolejnym krokiem jest przeprowadzenie testów w kierunku obecności przeciwciał anty-PT w klasie IgA, a w niektórych przypadkach również przeciwciał przeciwko hemaglutyninie włókienkowej anty-FHA.
Diagnostyka krztuśca – gdzie zrobić badania
Jeśli chcesz przeprowadzić wiarygodną diagnostykę w kierunku krztuśca, skorzystaj z wyszukiwarki laboratoriów znajdującej się na naszej stronie internetowej. Po wpisaniu nazwy miejscowości otrzymasz informację, gdzie znajdują się najbliższe laboratoria wykonujące testy w kierunku krztuśca.
Opracowano na podstawie:
https://www.euroimmun.pl/krztusiec-narastajacy-kryzys-epidemiologiczny-w-europie/ (23.07.2024).
European Centre for Disease Prevention and Control, Guidance and Protocol for the serological diagnosis of human infection with Bordetella pertussis, Stockholm: ECDC; 2012.
Nieves D.J., Heininger U., Bordetella pertussis, “Microbiol Spectrum” 2016; 4 (3): EI10-0008-2015.
https://www.euroimmun.pl/kompleksowa-diagnostyka-przeciwcial-anty-bordetella-pertussis/ (23.07.2024).
