Wrzód weneryczny, znany również jako wrzód miękki, to choroba przenoszona drogą płciową, wywoływana przez bakterię Haemophilus ducreyi. Mimo że w krajach rozwiniętych jego występowanie znacznie zmalało dzięki skutecznej edukacji seksualnej i dostępowi do nowoczesnych środków zapobiegawczych (tj. prezerwatyw), nadal stanowi poważne zagrożenie zdrowotne, szczególnie w kontekście migracji ludności.
Każdego roku na całym świecie notuje się 6–7 milionów nowych zakażeń, jednak – z powodu braku konieczności monitorowania liczby przypadków w wielu krajach – są to dane szacunkowe.
Wrzód weneryczny – objawy kliniczne
Pierwszym krokiem w diagnostyce wrzodu w miejscu intymnym jest ocena kliniczna pacjenta.
Najważniejsze fakty:
- infekcja charakteryzuje się pojawieniem się jednego lub kilku bolesnych wrzodów na genitaliach;
- wrzody są miękkie (stąd inna nazwa tej choroby – wrzód miękki), co odróżnia je od twardych wrzodów powstających podczas kiły;
- często występuje powiększenie i bolesność węzłów chłonnych pachwinowych, które mogą przekształcić się w ropnie;
- może pojawić się ból i krwawienie podczas stosunku, nieprawidłowa wydzielina z miejsc intymnych lub ból i pieczenie podczas oddawania moczu.
Objawy te zazwyczaj uwidaczniają się w ciągu kilku dni (5–7 dni) po zakażeniu Haemophilus ducreyi.
Wrzód weneryczny – czynniki ryzyka i środki ostrożności
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju wrzodu miękkiego to:
- brak stosowania prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych;
- posiadanie wielu partnerów seksualnych;
- kontakty płciowe z mieszkańcami krajów rozwijających się, gdzie obecność wrzodu miękkiego jest powszechna.
Środki ostrożności:
- używaj prezerwatyw podczas wszystkich form kontaktów seksualnych;
- unikaj kontaktów seksualnych z osobami, które mogą być zakażone;
- przestrzegaj zasad higieny osobistej;
- jeśli podróżujesz do regionów wysokiego ryzyka, bądź szczególnie ostrożny i świadomy objawów choroby.
Wrzód weneryczny – diagnostyka
Rozpoznanie wrzodu wenerycznego opiera się na obrazie klinicznym pacjenta oraz badaniach laboratoryjnych. Lekarz może pobrać wymaz z wrzodu w celu wykrycia bakterii Haemophilus ducreyi lub wykluczenia innych zakażeń o podobnych objawach (opryszczka, kiła).
Badania laboratoryjne
- Hodowla bakteryjna – hodowla bakterii na specjalnych pożywkach. Jest to procedura czasochłonna, ponieważ patogen musi odpowiednio namnożyć się, aby mógł być wykryty.
- Testy molekularne – technika PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy), służąca do wykrycia materiału genetycznego bakterii. Testy PCR są bardzo czułe i mogą szybko potwierdzić obecność Haemophilus ducreyi.
Wykluczenie innych chorób
Objawy wrzodu wenerycznego mogą przypominać inne choroby przenoszone drogą płciową, dlatego ważne jest ich wykluczenie:
- kiła – badanie serologiczne na obecność przeciwciał przeciw Treponema pallidum lub testy molekularne;
- opryszczka – testy serologiczne wykrywające specyficzne przeciwciała oraz testy molekularne na obecność wirusa HSV;
- chlamydioza – badanie serologiczne w kierunku specyficznych przeciwciał lub testy molekularne na obecność Chlamydia trachomatis.
Podsumowanie – znaczenie diagnostyki
Prawidłowa diagnostyka wrzodu wenerycznego jest kluczowa dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom. Najbardziej precyzyjne i czułe są badania oparte na metodach molekularnych, wykrywające nawet małe ilości bakterii (tj. DNA bakterii) w miejscu zakażenia.
Nieleczony wrzód może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym przewlekłych dolegliwości bólowych, wtórnych infekcji lub powstania blizn. W niektórych przypadkach mogą również wystąpić powikłania związane z rozsiewem bakterii do innych części ciała, co może być przyczyną zakażeń układu moczowego czy zapalenia stawów. Ponadto identyfikacja i leczenie partnerów seksualnych jest niezbędne, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Jak rozmawiać o trudnych tematach na temat zdrowia intymnego? Sprawdź tu:
Opracowano na podstawie:
1. World Health Organization: Laboratory diagnosis of sexually transmitted infections, including human immunodeficiency virus. Geneva: World Health Organization; 2013
2. https://medycynatropikalna.pl/media/publications/141.pdf
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22444-chancroid-soft-chancre
4. https://wydawnictwo.umed.pl/wp-content/uploads/2022/09/MONOGRAFIA_05_2022__BIGOS___01.09.2022.pdf
