Kobiety spodziewające się dziecka są bardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19, a także na inne niekorzystne skutki infekcji SARS-CoV-2. To powinno skłaniać do wdrożenia profilaktyki tej choroby w formie szczepień. Czy u kobiet w ciąży są one bezpieczne i zalecane?
Dlaczego zaleca się szczepienia przeciwko COVID-19 kobietom w ciąży
Ciężki przebieg COVID-19 w okresie ciąży zwiększa ryzyko:
- pobytu na OIOM-ie
- konieczności podłączenia do urządzeń wspomagających oddychanie lub wentylacji mechanicznej
- wystąpienia stanu przedrzucawkowego
- pojawienia się cukrzycy ciążowej
- zgonu
- przedwczesnego porodu i urodzenia dziecka z niską masą urodzeniową
- urodzenia martwego dziecka
- konieczności pobytu dziecka na oddziale noworodkowym
Dlatego w kwietniu 2021 r. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) opublikowało Stanowisko PTGiP dotyczące szczepień kobiet ciężarnych przeciwko COVID19 [1], w którym rekomenduje szczepienia kobiet w ciąży przeciw COVID-19. Jakie dokładnie rekomendacje znajdują się w opublikowanych zaleceniach?
Zalecenia dotyczące szczepienia kobiet ciężarnych przeciwko COVID-19
Podstawą opracowania Stanowiska PTGiP… [1] dotyczącego szczepienia kobiet w ciąży przeciw COVID-19 były obserwacje efektów i bezpieczeństwa szczepień w tej grupie pacjentek prowadzone w wielu ośrodkach na świecie, a także doświadczenia polskich klinicystów.
Obecnie nie stwierdza się zwiększonego ryzyka stosowania szczepień przeciw COVID-19 u kobiet w ciąży w porównaniu z pozostałą częścią populacji w wieku prokreacyjnym. Znany mechanizm działania szczepionek przeciw COVID-19 (mRNA lub wektorowych), które nie zawierają wirusów zdolnych do replikacji, wskazuje, że ryzyko wystąpienia niepożądanych zdarzeń u płodu lub przyszłej matki jest znikome, podobnie jak w przypadku innych szczepionek podawanych w okresie ciąży.
PTGiP w Stanowisku… stwierdza, że szczepionki przeciw COVID-19 powinny być oferowane kobietom ciężarnym i karmiącym. Jednocześnie podkreśla się, iż kwalifikacja do szczepienia powinna być indywidualna, a kobietom w ciąży rozważającym szczepienie przeciwko COVID-19 należy zapewnić dostęp do aktualnych informacji na temat bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek, w tym do informacji, jakie dane są aktualnie niedostępne [2]. Chęć zaszczepienia pacjentka powinna konsultować z lekarzem położnikiem prowadzącym ciążę.
Międzynarodowe zalecenia dotyczące szczepienia kobiet w ciąży przeciwko COVID-19
Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów (American College of Obstetricians and Gynecologists, ACOG) i Towarzystwo Medycyny Matczyno-Płodowej (Society for Maternal-Fetal Medicine, SMFM), dwie wiodące organizacje reprezentujące specjalistów w zakresie opieki położniczej, zalecają szczepienie wszystkich ciężarnych przeciwko COVID-19 [3]. Według ostatnich badań przeprowadzonych przez ACOG szczepionki na COVID-19 są bezpieczne dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią i dają pożądane efekty.
Wobec tych zaleceń oraz rosnącej liczby dowodów naukowych, wskazujących, że szczepionki przeciw COVID-19 są bezpieczne i potrzebne w okresie ciąży, również Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) wzmocniły swoje wytyczne [4], wydając rekomendacje dotyczące szczepień w tej grupie pacjentek. CDC zaleca pilne podjęcie działań w celu zwiększenia liczby szczepień przeciwko COVID-19 wśród kobiet ciężarnych, tych, które niedawno były w ciąży (w tym karmiących piersią), starają się o dziecko obecnie lub planują je w przyszłości.
Szczepienia przeciwko COVID-19 podczas ciąży – którą szczepionką
Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do podania szczepionki mRNA lub wektorowej przeciw COVID-19. Dotychczasowe obserwacje, pozwalające na wyciągnięcie wiarygodnych wniosków, dokonywane są na grupie ciężarnych pacjentek zaszczepionych głównie w USA, gdzie dominują szczepionki typu mRNA. Stanowisko ACOG podkreśla, że bezpieczeństwo stosowania obu typów szczepionek u kobiet ciężarnych jest zachowane (przedstawicielem grupy wektorowej w tych opracowaniach była szczepionka firmy Johnson&Johnson). Jednak ze względu na istnienie zdecydowanie większej liczby obserwacji i ocen bezpieczeństwa szczepień kobiet ciężarnych szczepionkami mRNA, to one w pierwszej kolejności są zalecane do stosowania u pacjentek w ciąży [1].
Opracowano na podstawie:
- https://www.ptgin.pl/aktualnosc/stanowisko-ptgip-dotyczace-szczepien-kobiet-ciezarnych-przeciwko-covid19
- https://www.mp.pl/pacjent/szczepienia/aktualnosci/286024,eksperci-rekomenduja-szczepienia-przeciwko-covid-19-kobietom-w-ciazy
- https://www.acog.org/news/news-releases/2021/07/acog-smfm-recommend-covid-19-vaccination-for-pregnant-individuals
- https://emergency.cdc.gov/han/2021/han00453.asp
