Rumień wędrujący to jeden z najbardziej charakterystycznych objawów boreliozy, choroby przenoszonej przez kleszcze. Rozpoznanie go może pomóc w szybszym zdiagnozowaniu boreliozy i rozpoczęciu leczenia. W tym wpisie wyjaśnimy, czym jest rumień wędrujący, jak go zidentyfikować oraz jakie kroki należy podjąć, jeśli zauważy się ten objaw.
Czym jest rumień wędrujący
Rumień wędrujący (łac. erythema migrans) to zmiana skórna, która jest charakterystycznym objawem boreliozy. Zwykle pojawia się w miejscu ukłucia przez kleszcza w ciągu 7–14 dni, ale może wystąpić również wcześniej lub później (do 30 dni). Jest jednym z pierwszych symptomów boreliozy, chociaż nie każdy, kto zostanie ukłuty przez zakażonego kleszcza, doświadczy tego objawu. Rumień wędrujący występuje u 60–80% chorych na boreliozę.
Jak wygląda rumień wędrujący
Początkowo rumień wędrujący może wyglądać jak mała, czerwona plamka lub grudka na skórze. Z czasem zaczerwienienie zaczyna się powiększać, tworząc okrągły lub owalny kształt, osiągający zwykle średnicę ponad 5 cm w ciągu kilku dni lub tygodni. W miarę powiększania się centralna część rumienia może blednąć, co nadaje mu charakterystyczny wygląd przypominający tarczę strzelniczą. Średnica rumienia może osiągnąć nawet 20 cm. Jego brzegi są wyraźnie odgraniczone, ale zmiana pozostaje płaska i nie wystaje ponad powierzchnię skóry. Rumień nie boli, może jednak powodować pieczenie, swędzenie, a skóra w jego obrębie może być cieplejsza.
Określenie „wędrujący” odnosi się do przesuwania się brzegów rumienia od środka na zewnątrz, a nie do zmiany jego położenia na ciele. Można go porównać do rozchodzenia się kręgów na wodzie po wrzuceniu kamienia lub do tarczy strzeleckiej.
Charakterystyczne cechy rumienia wędrującego
- Średnica – rumień wędrujący zwykle osiąga średnicę od kilku (umowna granica to 5 cm) do kilkunastu centymetrów. Może się jednak zdarzyć, że będzie znacznie większy.
- Kształt – najczęściej rumień jest okrągły lub owalny, ale może mieć nieregularne krawędzie.
- Kolor – zmiana skórna jest zazwyczaj czerwona lub różowa, z jaśniejszym środkiem.
- Brak bólu i świądu – rumień wędrujący zwykle nie boli ani nie swędzi, co odróżnia go od innych reakcji skórnych.
Jak odróżnić rumień wędrujący od reakcji alergicznej
Zaczerwienienie w miejscu ukłucia przez kleszcza występuje bardzo często i jest reakcją na substancje zawarte w ślinie pajęczaka. Taka reakcja alergiczna nie ma związku z boreliozą. Miejsce ukłucia należy obserwować przez około 4 tygodnie. Jeśli zaczerwienienie ma średnicę mniejszą niż 5 cm, jest to zwykle reakcja alergiczna. Można ją zobaczyć niemal od razu, podczas gdy rumień wędrujący pojawia się po kilku lub kilkunastu dniach. Rumień wędrujący będzie się powiększał, czasem bardzo wolno, dlatego warto regularnie robić jego zdjęcia, mierzyć średnicę zmiany raz dziennie lub obrysować zmianę flamastrem. Reakcja alergiczna, która objawia się zaczerwienieniem, będzie natomiast z czasem zanikać.
Co zrobić, jeśli zauważysz rumień wędrujący
Jeśli zauważysz u siebie rumień wędrujący, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem. Wczesne wykrycie boreliozy jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Stwierdzenie przez lekarza rumienia wędrującego to podstawa do wdrożenia antybiotykoterapii. W innych przypadkach, aby rozpoznać boreliozę i zastosować antybiotyk, konieczne jest wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych (tzw. serologicznych), które polegają na wykrywaniu we krwi pacjenta specyficznych przeciwciał. Do ich syntezy dochodzi na skutek kontaktu z krętkami Borrelia.
Co jeśli nie zauważysz rumienia wędrującego
Nie u każdej osoby zakażonej bakteriami Borrelia pojawia się rumień wędrujący. Jeśli byłeś ukłuty przez kleszcza i występują u Ciebie takie objawy jak gorączka, ból stawów, objawy grypopodobne lub inne nietypowe symptomy, skonsultuj się z lekarzem. W tym przypadku prawdopodobnie zleci on testy na przeciwciała przeciwko bakteriom Borrelia. Wyszukiwarkę laboratoriów wykonujących badania w kierunku boreliozy znajdziesz na górze strony.
Podsumowanie
Rumień wędrujący jest ważnym sygnałem wczesnego stadium boreliozy. Rozpoznanie tego objawu i szybka reakcja mogą znacząco wpłynąć na skuteczność leczenia i zapobieżenie powikłaniom. Pamiętaj, aby zawsze dokładnie sprawdzać swoje ciało po pobycie w lesie lub innych miejscach, gdzie mogą występować kleszcze. Zwracaj uwagę na wszelkie zmiany skórne. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem.
