Infekcje podczas ciąży często budzą niepokój, ponieważ niektóre z nich mogą wpłynąć nie tylko na zdrowie matki, ale również na rozwijające się dziecko. W związku z tym ważne jest, aby wiedzieć, jak można zapobiegać infekcjom, jak je rozpoznać oraz jakie kroki podjąć, gdy już do nich dojdzie. W poniższym wpisie postaramy się przybliżyć najważniejsze informacje na temat infekcji w czasie ciąży.
Rodzaje infekcji w czasie ciąży
Kobiety w ciąży mogą być narażone na różne rodzaje infekcji, które mogą skutkować poważnymi konsekwencjami dla płodu. Najczęściej występujące to:
- infekcje wirusowe, np. różyczka, cytomegalia, opryszczka;
- infekcje bakteryjne, np. kiła, listerioza, chlamydioza;
- infekcje pasożytnicze, najczęściej toksoplazmoza.
Wszystkie te infekcje mogą być przyczyną wad wrodzonych, poronień lub innych powikłań ciążowych.
Oprócz wymienionych infekcji istnieje wiele chorób zakaźnych, które mają charakter łagodny i nie prowadzą do groźnych komplikacji w trakcie ciąży. Są one dość powszechne, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. Łagodne infekcje dróg oddechowych, potocznie nazywane „przeziębieniem”, objawiają się katarem, bólem gardła i stosunkowo niską gorączką. Przeziębienie jest zazwyczaj niegroźne dla dziecka, choć może być uciążliwe dla matki.
Większość łagodnych infekcji można skutecznie kontrolować i leczyć pod nadzorem lekarza, bez ryzyka dla dziecka. Warto jednak unikać samodzielnego przyjmowania leków i suplementów – nawet przy łagodnych infekcjach – aby zapewnić bezpieczeństwo sobie i swojemu dziecku.
Dlaczego niektóre infekcje u kobiet w ciąży są groźne
W czasie ciąży układ odpornościowy (immunologiczny) kobiety przechodzi zmiany, które mają na celu ochronę płodu, ale mogą jednocześnie zwiększyć podatność na niektóre infekcje. Pewne patogeny (np. bakterie Treponema pallidum) mogą przenikać przez łożysko i zagrażać płodowi, wywołując wady wrodzone czy prowadząc do przedwczesnego porodu, a nawet poronienia.
Zespół TORCH
TORCH to termin używany do opisania grupy infekcji, które mogą prowadzić do wad wrodzonych. Skrót TORCH pochodzi od pierwszych liter nazw patogenów:
- Toxoplasma gondii (toksoplazmoza);
- Others (inne, np. kiła, ospa wietrzna, rumień zakaźny, krztusiec, chlamydioza);
- Rubella virus (różyczka);
- Cytomegalovirus (cytomegalia, CMV);
- Herpes simplex virus (wirus opryszczki, HSV).
Niektóre z tych zakażeń mogą przebiegać bezobjawowo u matki, ale dla rozwijającego się płodu mogą stanowić poważne niebezpieczeństwo. To sprawia, że ich wczesne wykrycie jest kluczowe dla zdrowia dziecka. Infekcje te mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak wady serca lub słuchu.
Badanie serologiczne przeciwciał
W celu zdiagnozowania potencjalnych zagrożeń związanych z zespołem TORCH zaleca się wykonanie badań serologicznych. Badania te polegają na oznaczeniu specyficznych dla patogenów z grupy TORCH przeciwciał klasy IgG i IgM we krwi matki:
- Przeciwciała klasy IgG – najczęściej wskazują na przebyte zakażenie lub odporność. Obecność IgG oznacza zwykle, że matka miała kontakt z patogenem w przeszłości.
- Przeciwciała klasy IgM – najczęściej wskazują na „świeże” zakażenie. Obecność tych przeciwciał może sugerować aktywną infekcję, co wymaga dalszej diagnostyki i monitorowania.
Badanie serologiczne jest istotnym krokiem w ocenie ryzyka zakażeń i powinno być wykonane zarówno przed planowaniem ciąży, jak i w jej trakcie, szczególnie w pierwszym trymestrze.
Jak zapobiegać infekcjom w czasie ciąży
Jest wiele metod zapobiegania infekcjom podczas dziewięciu miesięcy ciąży.Oto pięć kluczowych sposobów profilaktyki zakażeń:
- Częste mycie rąk – szczególnie ważne jest dokładne mycie rąk po kontakcie z powierzchniami użyteczności publicznej, tj. klamkami, poręczami itp.
- Unikanie produktów spożywczych potencjalnie niebezpiecznych – ciężarne powinny unikać surowego lub niedogotowanego mięsa, a także niepasteryzowanego mleka i jego przetworów. Ważne jest także dokładne mycie owoców i warzyw.
- Unikanie kontaktu z chorymi przechodzącymi infekcje – szczególnie istotne w okresie grypowym i w miejscach publicznych.
- Właściwe nawodnienie – picie wody wspiera działanie układu odpornościowego i pomaga w utrzymaniu prawidłowej równowagi pH w organizmie.
- Szczepienia – w Polsce szczepienia kobiet w ciąży są kluczowym elementem ochrony zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Według najnowszej wiedzy ciężarnym zaleca się szczepienie przeciwko grypie, krztuścowi, COVID-19 oraz RSV.
Podsumowanie
Dbanie o zdrowie podczas ciąży jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka. Regularne badania i świadomość potencjalnych zagrożeń związanych z infekcjami mogą znacząco wpłynąć na bezpieczeństwo zarówno matki, jak i noworodka. Kobiety powinny rozważyć wykonanie badań TORCH oraz konsultację z lekarzem w celu monitorowania swojego stanu zdrowia i ewentualnych zagrożeń.
Opracowano na podstanie:
