Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas spotkań z rodziną przy stole pełnym pysznych potraw. Dla osób z celiakią, które muszą przestrzegać ścisłej diety bezglutenowej, może być to wyzwaniem. W czasie świąt osoby na diecie bezglutenowej muszą szczególnie uważać na to, co jedzą, jednak dzięki odpowiedniej wiedzy i przygotowaniu można cieszyć się świętami bez obaw o zdrowie. W tym wpisie przedstawimy porady dla pacjentów, jak zadbać o bezpieczne święta z celiakią.
Dieta bezglutenowa – podstawowe zasady
Osoby z celiakią muszą całkowicie wyeliminować ze swojej diety gluten, czyli białko obecne w pszenicy, jęczmieniu i życie. Nawet śladowe ilości glutenu mogą wywołać niepożądane reakcje, dlatego dieta musi być wyjątkowo restrykcyjna. W święta, kiedy na stołach królują różnorodne potrawy, szczególnie ważne jest zwracanie uwagi na składniki, możliwe źródła zanieczyszczeń glutenem oraz sposób przygotowania dań. Należy unikać pieczywa, ciast, makaronów i innych produktów zawierających gluten, chyba że są to certyfikowane produkty bezglutenowe.
Bezpieczne święta z celiakią, czyli jak zorganizować bezglutenową Wigilię
Na świątecznym stole królują dania, które w wersji tradycyjnej mogą zawierać gluten. Jak sobie z tym poradzić? Warto zwrócić szczególną uwagę na kilka kluczowych kwestii, które pomogą uniknąć przypadkowego spożycia glutenu:
- Wybór produktów bezglutenowych – najbezpieczniejsze są produkty oznaczone symbolem Przekreślonego Kłosa lub wyraźnie opisane jako bezglutenowe. Nawet naturalnie bezglutenowe składniki, jak mąka ryżowa czy kukurydziana, mogą zostać zanieczyszczone glutenem podczas produkcji.
- Ukryte źródła glutenu – gluten może występować w przyprawach, sosach i dodatkach do żywności. Zawsze należy czytać etykiety i unikać produktów opatrzonych informacją o możliwej zawartości śladowych ilości glutenu.
- Przemyślane przygotowywanie potraw – nawet śladowe ilości glutenu mogą zaszkodzić osobie z celiakią, dlatego należy unikać kontaktu z produktami zawierającymi gluten. W tym celu warto przygotowywać potrawy w oddzielnych naczyniach, używać osobnych akcesoriów kuchennych (np. noże, deski do krojenia) i zadbać o to, by powierzchnia robocza była dokładnie oczyszczona z resztek produktów zawierających gluten.
Czego unikać w święta na diecie bezglutenowej
Wigilia to czas, kiedy na stole nie może zabraknąć wielu tradycyjnych potraw, takich jak pierogi, krokiety, uszka, a także wigilijne ciasta i ciasteczka. Niestety, klasyczne przepisy zawierają gluten, więc osoby z celiakią muszą sięgnąć po odpowiednie zamienniki.
- Tradycyjne pierogi, uszka i krokiety – większość tych potraw przygotowywana jest z mąki pszennej. Warto wypróbować bezglutenowe mąki, takie jak ryżowa, gryczana, kukurydziana czy migdałowa, które świetnie sprawdzą się w przepisach na pierogi i inne dania mączne.
- Panierowane ryby – klasyczna bułka tarta zawiera gluten, dlatego trzeba zastąpić ją bezglutenową alternatywą – dostępne są specjalne panierki na bazie mąki kukurydzianej, ryżowej czy ziemniaczanej.
- Sosy i zupy – mąka pszenna jest często używana jako zagęstnik w sosach i zupach. Zamiast niej warto sięgnąć po mąkę ziemniaczaną lub kukurydzianą, które są naturalnie bezglutenowe.
- Ciasta i wypieki – tradycyjne ciasta, takie jak makowiec czy sernik, są przygotowywane na bazie mąki pszennej. Bezglutenowe wersje można przygotować z mąk takich jak ryżowa, migdałowa, kokosowa czy kasztanowa, a także gotowych mieszanek do wypieków bezglutenowych.
- Przekąski i słodycze – tradycyjne ciasteczka czy czekoladki mogą zawierać gluten. Dlatego warto sprawdzać etykiety lub przygotować słodycze samodzielnie, korzystając z bezglutenowych przepisów.
Świąteczne zakupy bezglutenowe
Święta to doskonały moment, by wypróbować nowe produkty bezglutenowe, które umożliwią cieszenie się tradycyjnymi smakami w bezpieczny sposób:
- Opłatki bezglutenowe – dostępne w wielu sklepach ze zdrową żywnością i online. Warto kupić je dla całej rodziny, aby umożliwić wspólne dzielenie się opłatkiem.
- Bezglutenowe wypieki – bezglutenowe pierniki, ciastka czy bakalie w czekoladzie od sprawdzonych producentów to idealny dodatek do wigilijnej kolacji.
- Alternatywy dla tradycyjnych składników – zamiast tradycyjnej bułki tartej wybierz jej wersję bezglutenową, a do zagęszczania zup użyj mąki ziemniaczanej lub kukurydzianej.
Podsumowanie
Święta mogą obfitować w smaczne potrawy, nawet w obliczu konieczności przestrzegania diety bezglutenowej. Kluczem do sukcesu jest świadomość zagrożeń związanych z glutenem. Wystarczy kilka prostych kroków – takich jak wybór bezglutenowych produktów, uważne przygotowywanie potraw i komunikacja z rodziną – aby cieszyć się tradycyjnymi smakami świąt bez obaw o zdrowie. Przygotowanie bezglutenowych dań to nie tylko wyzwanie, ale także szansa na odkrywanie nowych, smacznych przepisów, które mogą wzbogacić naszą świąteczną kuchnię.
Opracowano na podstawie:
Świąteczny niezbędnik bezglutenowy, https://celiakia.pl/swiateczny-niezbednik-bezglutenowy/. Stan z dnia: 29.11.2024.
Źródłak M., Wigilia i Święta bez glutenu? Bezglutenowe ABC dla początkujących, https://celiakia.pl/wigilia-i-swieta-bez-glutenu-bezglutenowe-abc-dla-poczatkujacych/. Stan z dnia: 29.11.2024.
